Журнал «Современное образование» №4, 2016

0
118
Журнал «Современное образование» №4, 2016

МУНДАРИЖА / СОДЕРЖАНИЕ

Тўраева С.С., Шоимқулова З.С. Таълим тизимида ёшларнинг ҳуқуқий маданиятини шакллантириш усуллари


ТЎРАЕВА С.С., ШОИМҚУЛОВА З.С. ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ЁШЛАР-НИНГ ҲУҚУҚИЙ МАДАНИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ
Мақолада таълим тизимида юксак маънавиятли ёшларнинг ҳуқуқий маданиятини шакллан-тириш масалалари ёритилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: ҳуқуқий маданият, ёшлар, халқ таълими тизими, маънавият.


ТЎРАЕВА С.С., ШОИМКУЛОВА З.С. МЕТОДЫ ФОРМИРОВАНИЯ ПРАВОВОЙ КУЛЬТУРЫ МОЛОДЁЖИ В СИСТЕМЕ ОБРАЗОВАНИЯ
Статья посвящена проблеме формирования правовой культуры высокодуховной молодежи в системе образования.
Ключевые слова и понятия: правовая культура, молодёжь, система народного образования, духовность.


TURAYEVA S.S., SHOIMKULOVA Z.S. DEVELOPMENT OF LEGAL CULTURE IN EDUCATION SYSTEM OF YOUTH
The article discusses about development of legal culture in education system of high spiritual youth.
Keywords: legal culture, the youth, national education system, spirituality.

Султанов Ҳ.Э. Узлуксиз таълим тизимида ўқувчиларнинг ижодий қобилиятларини ривожлантириш (тасвирий санъат дарслари мисолида)


СУЛТАНОВ Ҳ.Э. УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ЎҚУВЧИЛАР-НИНГ ИЖОДИЙ ҚОБИЛИЯТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ (ТАСВИРИЙ САНЪАТ ДАРСЛАРИ МИСОЛИДА)
Мақолада тасвирий санъат дарсларида ўқувчиларнинг ижодий қобилиятларини ривожлан-тиришнинг назарий ва методик хусусиятлари, бу масала бўйича илмий изланишлар таҳлили, тасвирий санъат дарсларини ўтказиш усуллари, машғулотларда ўқувчилар ҳар хил тасвирлаш воситалари билан ишлаш усулларини ўзлаштиришлари кераклиги, таълим жараёнида ўқувчиларга индивидуал ёндашишнинг аҳамияти, компьютер технологияларидан фойдаланиш, юқори синфларда лойиҳалаш методларини қўллаш масалалари бўйича фикр юритилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: бадиий таълим, ижодий қобилиятлар, декоратив расм, ижодий фаолият.


СУЛТАНОВ Х.Э. РАЗВИТИЕ ТВОРЧЕСКИХ СПОСОБНОСТЕЙ УЧЕНИКОВ В СИСТЕМЕ НЕПРЕРЫВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ (НА ПРИМЕРЕ УРОКОВ ИЗОБРАЗИТЕЛЬНОГО ИСКУССТВА)
В статье описываются теоретические и методические особенности развития творческих спо-собностей учащихся на занятиях изобразительного искусства, анализируются научные исследования по данному вопросу, рассматриваются методы проведения занятий по изобразительному искусству, обоснована необходимость освоения учащимися применения различных изобразительных средств, отмечается роль индивидуального подхода к учащимся в процессе обучения, а также важность использования компьютерных технологий, рассматриваются вопросы применения методов проектирования занятий в старших классах.
Ключевые слова и понятия: художественное образование, творческие способности, декоративный рисунок, творческая деятельность.


SULTANOV X.E. DEVELOPMENT OF THE CREATIVE ABILITIES OF STUDENTS IN SYSTEM OF CONTINOUS EDUCATION (ON EXAMPLE OF GRAPHIC ARTS LESSON)
In article there discussed about theoretical and methodological features of creative abilities development of students in graphic arts lessons, analyzed scientific research of current problem, discussed methods of providing graphic arts lessons, justified necessity of teaching students to use different graphic tools, considered role of individual approach to students in process of education, necessity of using computer technologies and considered issues of applying lessons design methods in high classes.
Keywords: art education, creativity abilities, decorative drawing, creative activity.

Раҳматуллаев Д.Р. Бошқарув тизимига раҳбар ходимларни танлашнинг мавжуд имкониятлари ва унга замонавий ёндашувлар


РАҲМАТУЛЛАЕВ Д.Р. БОШҚАРУВ ТИЗИМИГА РАҲБАР ХОДИМ-ЛАРНИ ТАНЛАШНИНГ МАВЖУД ИМКОНИЯТЛАРИ ВА УНГА ЗАМОНАВИЙ ЁНДАШУВЛАР
Мақолада бугунги кунда бошқарув тизимидаги ўзига хослик, унда инсон ресурслари имкони-ятларидан самарали фойдаланиш, раҳбар ходимларни танлашга қўйилаётган талаблар ва унинг педагогик шарт-шароитлари ҳамда замонавий ёндашувлари хусусида фикр юритилади.
Таянч сўз ва тушунчалар: бошқарув тизими, замонавий ёндашув, бошқарув психологияси, шакл, метод, восита.


РАҲМАТУЛЛАЕВ Д. Р. СУЩЕСТВУЮЩИЕ ВОЗМОЖНОСТИ И СОВРЕМЕННЫЕ ПОДХОДЫ К ПОДБОРУ РУКОВОДЯЩИХ КАДРОВ В СИСТЕМЕ УПРАВЛЕНИЯ
В статье речь идёт о своеобразии современной системы управления, об эффективном использовании возможностей человеческих ресурсов, о требованиях к подбору руководящих кадров, а также педагогических условиях и современных подходах по данным вопросам.
Ключевые слова и понятия: система управления, современный подход, психология управления, форма, метод, средство.


RAXMATULLAYEV D.R. MODERN APPROACH AND REAL RESOURCES TO SELECTION OF GUIDING PERSONNEL IN THE MANAGEMENT SYSTEM
This article is about the unique sides of the system of management, using the opportunities of personnel resources effectively, and requirements of choosing leaders, its pedagogical conditions and modern approaches.
Keywords: managing structure, modern approach, management psychology, shape, methods, resource.

Хусаинов Р.Р. Олий таълимда фанларни ўқитиш сифатини оширишда мустақил таълимнинг роли


ХУСАИНОВ Р.Р. ОЛИЙ ТАЪЛИМДА ФАНЛАРНИ ЎҚИТИШ СИФАТИНИ ОШИРИШДА МУСТАҚИЛ ТАЪЛИМНИНГ РОЛИ
Мақолада талабаларнинг мустақил ишининг моҳияти, асосий мақсади ва вазифаси, ўқув жа-раёни сифатини яхшилаш учун унинг зарурлиги, мустақил ишнинг турлари кўрсатилган. Аудито-рияда ва аудиториядан ташқарида бажариладиган мустақил иш турлари, фан бўйича яратилган электрон мажмуани талабаларнинг мустақил ишини бажариш самарадорлигини оширишдаги роли ёритиб берилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: мустақил таълим, педагог маслаҳатчи, эксперт, тьютор ва модератор, аудиториядаги мустақил таълим; аудиториядан ташқарида бажариладиган мустақил таъ-лим, электрон мажмуа.


ХУСАИНОВ Р.Р. РОЛЬ САМОСТОЯТЕЛЬНОЙ ПОДГОТОВКИ В ПОВЫШЕНИИ КАЧЕСТВА ОБУЧЕНИЯ ПРЕДМЕТАМ В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЯХ
В статье рассматриваются значение, основные цели, задачи и виды самостоятельной работы студентов, ее необходимость для улучшения качества учебного процесса. Освещаются виды самостоятельной работы, выполняемые в аудиториях и вне аудиторий, а также роль электрон-ного комплекса предмета для повышения эффективности самостоятельной работы студента.
Ключевые слова и понятия: самостоятельное образование, педагог консультант, эксперт, тьютор и модератор, самостоятельная работа в аудитории, самостоятельная работа вне аудитории, электронный комплекс.


HUSAINOV R.R. ROLE OF SELF-STUDY TO IMPROVE THE QUALITY OF TRAINING TO SUBJECTS IN HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS
In this article there shown values, main goals, objectives and types of individual works of students, its necessity to improve quality of education process. Illuminating types of individual works, which are did inside and outside of classroom and role of electronic complex subject to improve effectiveness individual work of student.
Keywords: self-study, teacher-consultant, expert, tutor and moderator, independent work in the classroom, self-study outside of the classroom, electronic complex.

Вахобов М.М. Дидактические основы информационный системы мониторинга качества образования


ВАХОБОВ М.М. ТАЪЛИМ СИФАТИ МОНИТОРИНГИ АХБОРОТ ТИЗИМИНИНГ ДИДАКТИК АСОСЛАРИ
Мақолада умумий ўрта таълим тизимида таълим сифати мониторинги моделинининг тарки-бий қисми ҳисобланган ахборот тизими технологияларини ҳамда таълим сифатини аниқловчи параметр, индикаторларни илмий-методик жиҳатдан асослаш масалалари ёритилган. Шунинг-дек, таълим сифати мониторингининг янги шакли сифатида ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланган ҳолда автоматлаштирилган электрон мониторинг тизимини жорий этиш ҳамда ўқувчиларнинг натижаларини автоматлаштирилган ҳолда умумлаштирадиган ахборот тизимини жорий этишнинг дидактик асослари изоҳлаб берилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: таълим сифати мониторинги, модель, ахборот тизими, параметр, индикатор, корреляция, автоматлаштириш, ўқув ютуқлари, тенденция.


ВАХОБОВ М.М. ДИДАКТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ИНФОРМАЦИОННОЙ СИСТЕМЫ МОНИТОРИНГА КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ
В статье рассматриваются тенденции развития информационных технологий мониторинга и оценки качества образования в системе общего среднего образования Узбекистана. Рассма-триваются научно-методические основы информационной системы, параметров и индикаторов качества образования. Теоритически и технически обосновываются методологии и технологии информационной системы мониторинга качества образования для сравнительных исследований. Автоматизация системы мониторинга качества образования обеспечивает информационный обмен данных, используемых на различных уровнях информационной системы, повышает их достоверность.
Ключевые слова и понятия: мониторинг качества образования, модель, информационные технологии, параметр, индикатор, корреляция, учебные достижения, тенденция.


VAKHOBOV M.M. DIDACTICAL CONCEPTS OF INFORMATION SYSTEM IN MONITORING OF EDUCATION QUALITY
There is described in the article the information technologies development trends of quality and the system of assessment in the secondary general education of Uzbekistan monitoring. It is considered the science-technical basics of information system, parameters and education quality indicators. It is theoretically and technically ensured methodology and methodic of education quality monitoring. Automation of the education quality monitoring has to provide exchange of information data, implementing on different level of information system and ensure the those authenticity.
Keywords: monitoring of quality education, model, Information technologies, parameters, indicators, correlation, education result, tendency.

Турсунметов К.А., Шералиев С.С. Механик тўлқинларни электрон ишланмалар асосида ўқитишнинг аспектлари


ТУРСУНМЕТОВ К.А., ШЕРАЛИЕВ С.С. МЕХАНИК ТЎЛҚИНЛАРНИ ЭЛЕКТРОН ИШЛАНМАЛАР АСОСИДА ЎҚИТИШНИНГ АСПЕКТЛАРИ
Мақолада академик лицей ва касб-ҳунар коллежларида физика таълими сифати ва самара-дорлигини ошириш учун электрон ишланмалар (қўлланмалар) ишлаб чиқилгани ва ундан фой-даланиб, механик тўлқинларни ўрганишнинг, хосса ва хусусиятларини ҳамда кўндаланг ва бўйлама тўлқинлар тарқалиш тезлигини аниқлаш алгоритмлари баён қилинган ва уларнинг ўқув жараёнида қўллаш тажриба-синов натижалари келтирилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: механик тўлқин, кўндаланг тўлқин, бўйлама тўлқин, электрон иш-ланма (қўлланма), виртуал лаборатория, аспектлар, технология, педагогик тажриба.


ТУРСУНМЕТОВ К.А., ШЕРАЛИЕВ С.С. АСПЕКТЫ ПРЕПОДАВАНИЯ МЕХАНИЧЕСКИХ ВОЛН НА ОСНОВЕ ЭЛЕКТРОННЫХ РАЗРАБОТОК
В статье изложены электронные разработки по изучению свойств и особенностей механических волн, алгоритмы определения скорости распространения продольных и поперечных волн, а также результаты апробации их в учебном процессе. Отмечается, что данные разработки предназначены для повышения качества и эффективности препода-вания предмета «Физика» в академических лицеях и профессиональных колледжах.
Ключевые слова и понятия: механическая волна, поперечная волна, продольная волна, виртуальная лаборатория, аспекты, технология, педагогический эксперимент.


TURSUNMETOV K.A., SHERALIEV S.S. ASPECTS OF MECHANICAL WAVES TEACHING BASED ON ELECTRONIC ENGEENERING
The article describes the electronic design to study the properties and characteristics of mechanical waves, algorithms for determining the speed of propagation of longitudinal and transverse waves, as well as the results of their testing in the educational process designed to improve the quality and effectiveness of physical education.
Keywords: wave, transverse wave, longitudinal wave, virtual laboratory, aspects, technology, pedagogical experiment.

Абидова З.А. Предмет воздействия в развитии толерантности у личности


Исраилова Н.А. Технология мультидисциплинарного подхода при формировании интереса к занятиям физической культурой и спортом у детей группы риска


АБИДОВА З.А. ШАХСДА ТОЛЕРАНТЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШГА ТАЪСИР ЭТИШ ПРЕДМЕТИ
Мақолада шахсда толерантликни ривожлантириш мақсадида таъсир ўтказиш предметини таҳлил этиш ва тизимлаштиришга ҳаракат қилинган. Муаллиф илмий адабиётда мавжуд толерантликни шакллантириш ва ривожлантириш дастурларини таҳлил этиш жараёнида учта предметни: хулқ-атвор, когниция, эмоцияни ажратган.
Таянч сўз ва тушунчалар: толерантлик, предмет, таъсир, эмоция, когниция, хулқ-атвор, дас-тур, ривожланиш, шакллантириш.


АБИДОВА З.А. ПРЕДМЕТ ВОЗДЕЙСТВИЯ В РАЗВИТИИ ТОЛЕРАНТНОСТИ У ЛИЧНОСТИ
В статье сделана попытка анализа и систематизации предметов воздействия на развитие толерантности у личности. Анализируя научную литературу по предметам воздействия в существующих программах по развитию и формированию толерантности, автор выделяет три предмета: поведение, когниция, эмоция.
Ключевые слова и понятия: толерантность, предмет, воздействие, эмоция, когниция, поведение, программа, развитие, формирование.


ABIDOVA Z.A. THE SUBJECT OF THE IMPACT IN THE DEVELOPMENT OF TOLERANCE IN THE PERSON
In the article are made attempts to analysis and systematization of the subjects impacting to the development of the person’s tolerance. Analyzing the subject of the impact in the existing programs for the development and the formation of tolerance author distinguishes three subject: behavior, cognition, emotion.
Keywords: tolerance, subject, impact, emotion cognitive, behavior, program, development, formation.


ИСРАИЛОВА Н.А. ХАТАРЛИ ГУРУҲЛАРГА КИРАДИГАН БОЛАЛАР-ДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ МАШҒУЛОТЛАРИГА ҚИЗИ-ҚИШНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА КЎП ПРЕДМЕТЛИ ЁНДАШУВ ТЕХНОЛОГИЯСИ
Мақолада хатарли гуруҳларга кирадиган болаларда жисмоний тарбия ва спорт машғулотларга қизиқишини шакллантиришда предметли ёндашувнинг аҳамияти асослаб берилган. Хатарли гуруҳларга кирадиган болаларнинг ёши, шахсий қизиқиши ва жисмоний салоҳиятини инобатга олган ҳолда уларнинг жисмоний тарбия ва спорт билан шуғулланишга жалб этиш масаласида мутахассислар ҳамкорлигининг технологиялар алгоритми таклиф этилган. Мониторинг тизими сифатида амалий натижа берувчи Психологик-тиббий-педагогик комиссиянинг роли таъкидлаб ўтилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: хатарли гуруҳга кирадиган болалар, технология, алгоритм, кўп ин-тизомли ёндашув, психологик ташхис, индивидуал хусусиятлар, Психологик-тиббий-педагогик комиссия, ижтимоий-педагогик реабилитация, профилактика, мониторинг.


ИСРАИЛОВА Н.А. ТЕХНОЛОГИЯ МУЛЬТИДИСЦИПЛИНАРНОГО ПОДХОДА ПРИ ФОРМИРОВАНИИ ИНТЕРЕСА К ЗАНЯТИЯМ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРОЙ И СПОРТОМ У ДЕТЕЙ ГРУППЫ РИСКА
В статье обосновывается важность мультидисциплинарного подхода в формировании инте-реса к занятиям физической культурой и спортом у детей группы риска. Предлагается алгоритм технологии взаимодействия специалистов по вопросам вовлечения детей группы риска к занятиям физической культурой и спортом с учетом их возраста, индивидуальных интересов и физических возможностей. Обозначена роль Психолого-медико-педагогической комиссии как действенной системы мониторинга.
Ключевые слова и понятия: дети группы риска, технология, алгоритм, мультидисциплинар-ный подход, психологическая диагностика, индивидуальные особенности, Психолого-медикопедагогическая комиссия, социально-педагогическая реабилитация, профилактика, мониторинг.


ISRAILOVA N.A. TECHNOLOGY OF MULTIDISCIPLINARY APPROACH AT FORMATION OF INTEREST TO PHYSICAL CULTURE AND SPORT LESSONS AT CHILDREN OF RISK GROUP
In the article there justified necessity of multidisciplinary approach to formation of interest to physical culture and sports lessons at children of risk group. Proposed algorithm of technologies to interact specialists about problems of involving children of risk group to physical culture and sports lessons considering their age, individual interests and physical abilities. Designated role psychological, medical and pedagogical commission as an effective system of monitoring.
Keywords and concepts: children of risk group, technology, algorithm, multidisciplinary approach, psychological diagnostics, specific features, рhysical-medical-pedagogical commission, social and pedagogical rehabilitation, prevention, monitoring.

Акрамова Х.С. Мактабгача ёшдаги болалар билан олиб бориладиган ижтимоий-педагогик фаолият


АКРАМОВА Х.С. МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАР БИЛАН ОЛИБ БОРИЛАДИГАН ИЖТИМОИЙ-ПЕДАГОГИК ФАОЛИЯТ
Ҳозирда мактабгача таълим муассаса тарбиячилари, ота-оналар учун мактабгача ёшдаги бо-лалар таълим-тарбиясига қўйиладиган давлат талаблари яратилиб, амалиётда қўлланмоқда. Давлат мактабгача таълим муассалари, хусусийлаштирилган мактабгача таълим муассалари, мактабдан ташқари муассасалар, турли мактабга тайёрлов марказларида болаларни мактабга тайёрлаш ишлари олиб борилмоқда. Шу нуқтаи назардан, ушбу мақолада мактабгача ёшдаги боланинг ривожланиш ва дастлабки билим олиши тўғрисидаги ҳар бир оила ва жамият билиши зарур бўлган муҳим тавсиялар баён этилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: соғлом бола, ота-она, адаптация, ижтимоий муҳит, жамият, таълим, тарбия.


АКРАМОВА Х.С. СОЦИАЛЬНО-ПЕДАГОГИЧЕСКАЯ РАБОТА С ДЕТЬМИ ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА
На сегодняшний день созданы и применяются на практике разработанные для воспитателей дошкольных образовательных учреждений и родителей требования к образованию детей дошкольного возраста. В государственных и негосударственных дошкольных образовательных учреждениях, внешкольных учреждениях, различных центрах проводится работа по подготовке детей к школе. С этих позиций, в данной статье представлены рекомендации, направленные на развитие ребёнка дошкольного возраста и получение им начального образования. Знание этих рекомендаций важно для каждой семьи и общества.
Ключевые слова и понятия: здоровый ребенок, родитель, адаптация, социальная среда, общество, образование, воспитание.


AKRAMOVA H.S. SOCIAL AND PEDAGOGICAL WORK ARRANGEMENT WITH THE CHILDREN OF PRESCHOOL AGE
Public and private nursery schools prepare children to school. There is arranged jobs directed to development kids and help them to get first knowledges. In the article requirements which must know every family and socium are given,
Keywords: a healthy child, a parent, adaptation, social environment, society, education.

Арсланова М.М. Махсус таълим муассасалари ўқувчиларида жинсий тарбиянинг педагогик хусусиятлари


АРСЛАНОВА М.М. МАХСУС ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ЎҚУВЧИЛАРИДА ЖИНСИЙ ТАРБИЯНИНГ ПЕДАГОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ
Мақолада ақли заиф болалар мисолида махсус таълим муассасалари ўқувчилари билан жин-сий тарбия мавзуларда олиб бориладиган машғулотларнинг педагогик тамойиллари, вазифала-ри ва мазмуни тўғрисида сўз боради.
Таянч сўз ва тушунчалар: махсус таълим, ақли заифлик, жинсий тарбия, педагогик тамойил-лар, вазифа, мазмун, балоғат.


АРСЛАНОВА М.А. ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ ПОЛОВОГО ВОСПИТАНИЯ УЧЕНИКОВ СПЕЦИАЛЬНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ
В статье речь идет о педагогических принципах, задачах и содержании уроков полового воспитания учеников специальных образовательных учреждений на примере умственно отсталых детей.
Ключевые слова и понятия: специальное образование, умственная отсталость, половое воспитание, педагогические принципы, задача, содержание, зрелость.


ARSLANOVA M.A. PEDAGOGICAL FEATURES OF SEXUAL EDUCATION OF STUDENTS IN SPECIAL EDUCATIONAL INSTITUTIONS
In the article is discussed pedagogical principles, objectives and content of sexual education of students in special education institutions on the example of mentally retarded children.
Keywords: special education, mental retardation, sex education, pedagogical principle, task, content, maturity.