Журнал «Современное образование» №5, 2017

0
188
Журнал «Современное образование» №5, 2017

МУНДАРИЖА СОДЕРЖАНИЕ

Исақова З.М. Педагогик олий таълим муассасаларида бошқарув кадрлари захирасининг менежерлик компетенциясини шакллантириш муаммолари таҳлили


ИСАҚОВА З.М. ПЕДАГОГИК ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА БОШҚАРУВ КАДРЛАРИ ЗАХИРАСИНИНГ МЕНЕЖЕРЛИК КОМПЕТЕНЦИЯСИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МУАММОЛАРИ ТАҲЛИЛИ
Мақолада бошқарув кадрлари захирасининг тараққий этиши, унинг истиқболини белгилашдаги ёндашувлар ўз аксини топган. Шунингдек, таълим муассасасининг ўзига хос бошқарув маданияти тадқиқ қилиниб, бошқарувни ташкил этиш маданиятининг шаклланиши, кадрлар захираси салоҳиятидан амалий фойдаланиш муаммолари таҳлил этилган.
Таянч сўз ва иборалар: педагогика, олий таълим муассасаси, бошқарув кадрлари, захира, менежерлик компетенцияси.


ИСАКОВА З.М. АНАЛИЗ ПРОБЛЕМЫ ФОРМИРОВАНИЯ КОМПЕТЕНЦИИ МЕНЕДЖЕРА РЕЗЕРВА УПРАВЛЕНЧЕСКИХ КАДРОВ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЙ
В статье отображены подходы развития резерва управленческих кадров, определения его перспективы. Также изучена специфическая для учебного заведения культура управления, проанализировано формирование культуры организации управления, проблемы практического использования потенциала резерва кадров.
Ключевые слова и понятия: педагогика, высшее учебное заведение, управленческие кадры, резерв, компетенция менеджера.


ISAKOVA Z.M. ANALYSIS OF THE PROBLEM OF MANAGERIAL COMPETENCE FORMATION OF THE ADMINISTRATIVE RESERVE STAFF AT THE PEDAGOGICAL HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS
The article reflected the approaches of administrative staff reserve, the definition of its prospects. Also explored for specific educational institution management culture, analyzed the formation of organization culture management, problems of practical implementation of reserve staff potential.
Keywords: teaching, higher education institution, administrative personnel, reserve, managerial competence.

Джураева К.Г., Усманова А.А. Давлат солиқ хизмати органлари ходимларининг малакасини оширишни масофавий ташкил этиш ва услубий таъминотини яратиш


ДЖУРАЕВА К.Г., УСМАНОВА А.А. ДАВЛАТ СОЛИҚ ХИЗМАТИ ОРГАНЛАРИ ХОДИМЛАРИНИНГ МАЛАКАСИНИ ОШИРИШНИ МАСОФАВИЙ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА УСЛУБИЙ ТАЪМИНОТИНИ ЯРАТИШ
Солиқ маъмуриятчилигининг самарадорлиги ва натижаси давлат солиқ хизмати органлари ходимлари таркиби, уларнинг касбий маҳоратлари, малакасига боғлиқ бўлганлиги сабабли, ҳудудий давлат солиқ хизмати органлари ходимларининг малакасини ошириш ва қайта тайёрлаш долзарб аҳамиятга эгадир. Мақолада давлат солиқ хизмати органларида қўлланилаётган ахборот-коммуникация технологиялари, жумладан солиқ тизимидаги маълумотларни узатиш корпоратив тармоғи имкониятларидан фойдаланиш орқали ҳудудий давлат солиқ хизмати органлари ходимларининг малакасини ошириш жараёнида масофавий ўқитишни йўлга қўйиш юзасидан таклиф ва мулоҳазалар келтирилган.
Таянч сўз ва иборалар: Давлат солиқ қўмитаси, давлат солиқ хизмати органлари, ахбороткоммуникация технологиялари, корпоратив тармоқ, масофадан ўқитиш тизими, масофавий таълим, таълим портали, услубий таъминот.


ДЖУРАЕВА К.Г., УСМАНОВА А.А. ОРГАНИЗАЦИЯ ДИСТАНЦИОННОГО ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ СОТРУДНИКОВ ОРГАНОВ ГОСУДАРСТВЕННОЙ НАЛОГОВОЙ СЛУЖБЫ И СОЗДАНИЕ ЕГО МЕТОДИЧЕСКОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ
Вопросы профессиональной подготовки и совершенствования повышения квалификации работников налоговых органов остаются актуальными на протяжении всего периода формирования и развития налоговой системы Узбекистана. Основная задача статьи в том, чтобы обосновать и аргументировать дистанционное обучение работников налоговых органов с применением информационно-коммуникационных технологий как новой формы обучения. Для этого предлагается создание на основе корпоративной сети передачи данных налоговых органов образовательного портала, с помощью которого будет осуществляться дистанционное обучение работников налоговых органов.
Ключевые слова и понятия: Государственный налоговый комитет, органы государственной налоговой службы, информационно-коммуникационные технологии, корпоративная сеть, система дистанционного обучения, дистанционное образование, образовательный портал, методическое обеспечение.


DJURAEVA K.G., USMANOVA A.A. ORGANIZATION AND CREATION OF METHODICAL SUPPORT FOR REMOTE TRAINING OF EMPLOYEES OF THE STATE TAX SERVICE BODIES
Issues of the vocational training and raising the level of tax officials’ skill remain valid throughout the period of formation and development of the tax system of Uzbekistan. The main objective of the article is to justify and argue the remote training of tax officials with the use of information and communication technologies as a new form of training. To this end, it proposes the creation of the education portal on the basis of the corporate network transfer of the tax authorities, through which remote training of tax officials will be implemented.
Keywords: the state tax committee, the state tax service, information-communication technologies, corporate network, the system of the remote learning, remote education, educational portal, methodological support.

Хакимова Д.Б. О неравномерности развития детского мышления воспитанников дошкольных образовательных учреждений и учащихся школ


Зиявитдинова Г.З. Психодиагностика психосоциальной зрелости учащихся


ХАКИМОВА Д.Б. МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ТАРБИЯЛАНУВЧИЛАРИ ВА МАКТАБ ЎҚУВЧИЛАРИ ТАФАККУРИНИНГ НОТЕКИС РИВОЖЛАНИШИ ҲАҚИДА
Мақолада мактабгача ёшдаги болалар тафаккури шаклланиши ва ривожланишининг жинс ва гендер фарқи тадқиқотига бағишланган натижалар келтирилган. Шунингдек, уларнинг самарали таълим жараёнини режалаштириш ва амалга оширишдаги аҳамияти хусусида тавсиялар келтирилган. Жинс ва ёш табиий детерминант сифатида болалар билиш жараёнларининг ривожланиши ва намоён бўлишига бевосита таъсир кўрсатади. Шу боис, жинс хусусиятларининг шаклланаётган билиш жараёнларига таъсири, болаларнинг умумий интеллект даражасида эмас, балки ақлий қобилиятларининг тузилиши, ўзига хослигида намоён бўлади.
Таянч сўз ва тушунчалар: болалар, мактабгача ёш, детерминант, жинс, ривожланиш, интеллектуал қобилиятлар, гендер, жинс-ёш фарқлари, ўзига хослик.


ХАКИМОВА Д.Б. О НЕРАВНОМЕРНОСТИ РАЗВИТИЯ ДЕТСКОГО МЫШЛЕНИЯ ВОСПИТАННИКОВ ДОШКОЛЬНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ И УЧАЩИХСЯ ШКОЛ
В статье представлены результаты исследования половых и микровозрастных различий познавательной сферы, а также рекомендации о необходимости их учета при планировании и реализации эффективного образовательного процесса. Пол и возраст как единый природный детерминант с раннего возраста оказывают непосредственное влияние на развитие и проявление познавательных процессов детей, а также на неравномерное развитие мыслительных способностей. В связи с чем влияние пола на интеллектуальные функции проявляется не в общем уровне интеллекта, а в структуре и характере умственных способностей.
Ключевые слова: дети, дошкольный возраст, детерминант, пол, развитие, интеллектуальные способности, гендер, половозрастные различия, индивидуальность.


KHAKIMOVA D.B. ABOUT INEQUALITY DEVELOPMENT OF THE THINKING OF PUPILS OF THE PRESCHOOL-SCHOOL EDUCATIONAL INSTITUTIONS
In the article exibited results of analyses and researchs of sex and gender differences of cognitive sphere problems, as well recommendations regarding necessity of their taking into account during the planning and implementing effective educational process. Gender as a native determinant has an immediate impact on the development and demonstration of cognitive processes of children from an early age. In this regard, the influence of sex features on the intelligence manifest not in the general level of intelligence, but in the structure, nature of intelligence.
Keywords: children, preschool age, determinants, gender, development, intellectual, ability, gender differences, sex features, asymmetry.


ЗИЯВИТДИНОВА Г.З. ЎҚУВЧИЛАР ПСИХОИЖТИМОИЙ ЕТУКЛИГИ ПСИХОДИАГНОСТИКАСИ
Мақола ёшларнинг психоижтимоий ва психологик етуклик даражасини аниқлаш воситаларига бағишланган. Психодиагностика ҳақида хорижий олимларнинг илмий ишлари ва методлари таҳлил этилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: психодиагностика, аниқлаш, даража, кўрсаткич, жамият, ривожланиш, шахс, етуклик.


ЗИЯВИТДИНОВА Г.З. ПСИХОДИАГНОСТИКА ПСИХОСОЦИАЛЬНОЙ ЗРЕЛОСТИ УЧАЩИХСЯ
Статья посвящена средствам определения уровня психосоциальной и психологической зрелости молодежи. Пронализированы научные труды и методы зарубежных ученых о психодиагностике.
Ключевые слова и понятия: психодиагностика, определение, уровень, показатель, общество, развитие, личность, зрелость.


ZIYAVITDINOVA G.Z. PSYCHODIAGNOSTICS PSYCHOSOCIAL MATURITY OF PUPILS
The article is devoted to means of determination of the psychosocial and psychological maturity level of young people. There are analysed works and techniques of the most internationally known psychodiagnostic scientists.
Keywords: psychodiagnostics, determination, level, indicator, society, development, personality, maturity.

Мирзаева С.Р. Олий таълим муассасаларида модулли ўқитиш технологияларининг долзарблиги


Қосимова З.Х. Олий таълимда бўлажак актёрларни тайёрлашда инновацион педагогик технологияларни қўллаш


Жалилов З.Б. Шарқ мутафаккирлари меросини ўрганишнинг дидактик методлари


Расулов И.М. Таълим жараёнида педагогик ташхис тамойилларини қўллаш


Низомова Ш.И. Малака ошириш курси тингловчиларида интерфаол дарсларни олиб бориш компетентлигини ривожлантириш


Қодиров Д.Қ., Салимова Д.И. Талабаларда вокал ижрочилиги кўникма-малакаларини шакллантириш масалалари


МИРЗАЕВА С.Р. ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА МОДУЛЛИ ЎҚИТИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИНГ ДОЛЗАРБЛИГИ
Мақолада олий таълим муассасаларида модулли таълим технологиялари асосида ўқитишни ташкил этиш долзарблиги ҳамда унинг афзалликлари тўғрисида фикр юритилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: модуль, модулли ўқитиш, индивидуал, субъект, авторитар, мотив, қобилият, мустақил таълим, глобаллашув.


МИРЗАЕВА С.Р. АКТУАЛЬНОСТЬ ОБУЧЕНИЯ НА ОСНОВЕ МОДУЛЬНОЙ ТЕХНОЛОГИИ В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЯХ
В статье высказывается мнение об организации и важности обучения на основе модульной технологии в высших учебных заведениях.
Ключевые слова и понятия: модуль, модульное обучение, индивидуальный, субъект, авторитарный, мотив, способность, самостоятельное обучение, глобализация.


MIRZAYEVA S.R. THE IMPORTANCE OF THE MODULE TECHNOLOGY STUDY AT HIGH EDUCATIONAL INSTITUTES
The article is discussed position regarding importance of moduli technology in high educational institutes.
Keywords: module, module study (education), individual, subjectivism, authoritarian, motive, ability, self-education (study), globalization.


ҚОСИМОВА З.Х. ОЛИЙ ТАЪЛИМДА БЎЛАЖАК АКТЁРЛАРНИ ТАЙЁРЛАШДА
ИННОВАЦИОН ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ ҚЎЛЛАШ
Мақолада ижодкор талаба шахсига йўналтирилган инновацион технологиялар асосида актёрлик маҳорати фанини ўқитишнинг самарадорлигига эришиш масалаларига эътибор қаратилган. Шунингдек, санъат таълими жараёнида бир неча интерактив методлардан фойдаланиш йўллари намуналар асосида кўрсатиб берилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: ижодкор талаба шахси, таълим жараёни, инновацион технология, ижодий жараён, кейс-стади, Венн диаграммаси, дарс самарадорлиги, график-органайзерлар.


КОСИМОВА З.Х. ПРИМЕНЕНИЕ ИННОВАЦИОННЫХ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ТЕХНОЛОГИЙ В ВУЗАХ ПО ПОДГОТОВКЕ БУДУЩИХ АКТЕРОВ
В статье рассмотрен вопрос повышения эффективности обучения дисциплин творческого профиля путем использования инновационных технологий в процессе изучения уроков актерского мастерства посредством сценических произведений. Также представлены образцы некоторых интерактивных методов в процессе творческого образования.
Ключевые слова: студент как творческая личность, образовательный процесс, инновационная технология, творческий процесс, Кейс-стади, диаграмма Венна, эффективность урока, графический органайзер.


KOSIMOVA Z.H. THE USE OF INNOVATIVE TEACHING TECHNOLOGIES IN UNIVERSITIES IN THE PREPARATION OF FUTURE ACTORS
In the given article is considered issues have to increase efficiency of the learning a creative profile disciplines, implementing innovative technologies in the course of studying lessons of actor’s skill on the basis of scenario work. Also, there were given samples of some interactive methods in the course of creative education.
Keywords: personality of a creative student, educational process, innovative technology, creative process, case study, Venn’s diagram, efficiency of a lesson, a graphic organizer.


ЖАЛИЛОВ З.Б. ШАРҚ МУТАФАККИРЛАРИ МЕРОСИНИ ЎРГАНИШНИНГ ДИДАКТИК МЕТОДЛАРИ
Мақолада Шарқ мутафаккирлари томонидан илгари сурилган қарашлар ҳамда ғоялар бугунги кунда ҳам муҳим таълим-тарбиявий манба сифатида талаба-ёшлар онги ва қалбига маънавий озуқа бериши, уларнинг ёшлар маънавий-ахлоқий тарбиясини таъминлашдаги ўрни хусусида фикр-мулоҳаза юритилган. Шунингдек, Шарқ мутафаккирларининг ижодий фаолиятидаги таълим-тарбияга оид ёндашувлар, ғоялар, қарашларни ёш авлоднинг онгига сингдиришда тарбия усуллари ва воситаларини билиш, ҳаётда улардан тўғри фойдаланиш олий педагогик таълим жараёнида профессор-ўқитувчиларнинг педагогик маҳоратидаги муҳим хусусиятлардан бири эканлиги очиб берилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: таълим-тарбиявий манба, маънавий озуқа, маънавий-ахлоқий тарбия, ижодий фаолият, ёш авлод, олий педагогик таълим жараёни, маданий-диний мерос, мутафаккирларнинг педагогик қарашлари.


ЖАЛИЛОВ З.Б. ДИДАКТИЧЕСКИЕ МЕТОДЫ ИЗУЧЕНИЯ НАСЛЕДИЯ МЫСЛИТЕЛЕЙ ВОСТОКА
В статье раскрыты особенности педагогического мастерства преподавателей высших педагогических образовательных учреждений в вопросах организации изучения наследия мыслителей Востока, как важного источника духовно-нравственных идей и взглядов. Определены также методы и средства изучения творчества великих мыслителей, направленные на усвоение студентами воспитательных ценностей, и использования наставлений и поучений наших предков в жизни и педагогической деятельности.
Ключевые слова и понятия: образовательно-воспитательный источник, духовная пища, духовно-нравственное воспитание, творческая деятельность, молодое поколение, образовательный процесс, духовно-религиозное наследие, педагогические взгляды мыслителей.


JALILOV Z.B. DIDACTIC METHODS OF THE EAST THINKERS HERITAGE STUDY
In the article the features of pedagogical skills of teachers of higher pedagogical educational institutions in the organization for the heritage of thinkers of the East as an important source of spiritual and moral ideas and views are considered. Identified methods and means of studying of great thinkers creations directed to the students educational values, and implementing of guidance and teachings of our ancestors in life and teaching.
Keywords: educational source, spiritual food, spiritual and moral education, creative activities, young generation, the educational process and spiritual-religious heritage, pedagogical views of thinkers.


РАСУЛОВ И.М. ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ПЕДАГОГИК ТАШХИС ТАМОЙИЛЛАРИНИ ҚЎЛЛАШ
Мақолада «ташхис», «психологик диагностика» ва «педагогик диагностика» тушунчалари моҳиятини ёритиш орқали замонавий таълимда педагогик диагностиканинг дидактик ва тарбиявий аҳамияти кўрсатилган. Шунингдек, компьютер технологиялари воситасида шахсда лойиҳалаш маданиятини ривожлантиришда педагогик диагностика ғоялари асосида яратилган махсус методикалардан фойдаланиш борасида сўз юритилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: диагностика, техник диагностика, иқтисодий диагностика, психологик диагностика, педагогик-психологик диагностика, педагогик диагностика, муаллифлик дастурлари.


РАСУЛОВ И.М. ПРИМЕНЕНИЕ ПРИНЦИПОВ ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ ДИАГНОСТИКИ В ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОЦЕССЕ
В статье раскрыто дидактическое и воспитательное значение педагогической диагностики для современного образования; рассмотрен вопрос использования специальной методики, основанной на идеях педагогической диагностики и направленной на развитие культуры проектирование личности средствами компьютерной технологии.
Ключевые слова и понятия: диагностика, техническая диагностика, экономическая диагностика, психологическая диагностика, педагогическая диагностика, педагогико-психологическая диагностика, авторские программы.


RASULOV I.M. THE IMPPLEMENTATION OF PEDAGOGICAL DIAGNOSTIC’S PRINCIPLES IN EDUCATION PROCESS
Didactic and educational value of pedagogical diagnostics for modern education is revealed in the article. Implementation of special methods based on ideas of pedagogical diagnostics and aimed at developing personality design culture by means of computer technology is examined.
Keywords: diagnostics, pedagogical diagnostics, technology diagnostics, economic diagnostics, psychological diagnostics, program.


НИЗОМОВА Ш.И. МАЛАКА ОШИРИШ КУРСИ ТИНГЛОВЧИЛАРИДА ИНТЕРФАОЛ ДАРСЛАРНИ ОЛИБ БОРИШ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ
Педагогик жараённи методик жиҳатдан оқилона ташкил этиш, таълим ёки тарбиявий фаолият шаклларини тўғри белгилаш, метод ва воситаларни мақсадга мувофиқ танлай олиш, уларни самарали ва муваффақиятли қўллай олиш, ахборот муҳитида керакли маълумотларни излаш, тўплаш, саралаш, қайта ишлаш ва улардан самарали фойдаланиш бугунги кун ўқитувчисидан жуда катта маҳоратни талаб қилади. Таълимнинг барча соҳасида бўлгани каби малака ошириш тизимида ҳам тингловчиларда интерфаол дарслар олиб бориш компетентлигини ривожлантириш муҳим амалий вазифалардан бири ҳисобланади. Мақолада шу ҳақидаги фикрлар баён этилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: компетентлик, дарс, интерфаол, дидактика, ахборот олиш, ҳамкорлик, мустақил мушоҳода, муаммоли таълим, лойиҳали таълим, креатив таълим, эвристик таълим.


НИЗОМОВА Ш.И. РАЗВИТИЕ КОМПЕТЕНТНОСТИ ПРОВЕДЕНИЯ ИНТЕРАКТИВНЫХ УРОКОВ У СЛУШАТЕЛЕЙ КУРСОВ ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ
Разумная организация педагогического процесса с точки зрения методики, правильное определение форм образовательной или воспитательной деятельности, целенаправленный выбор методов и средств, эффективное применение методов, продуктивное использование средств, поиск нужных, важных, необходимых, полезных данных в информационной среде, также сбор этих данных, их выбор, переработка и их эффективное, уместное применение требует много способностей от преподавателя нынешнего времени. Как и во всех сферах образования, так и в системе повышения квалификации, у специалистов, проходящих переквалификацию, развитие компетентности проведения интерактивных уроков является одной из важных практических задач. В статье выражены мнения по данной теме.
Ключевые слова и понятия: компетентность, урок, интерактивный, дидактика, получение информации, сотрудничество, самостоятельное мышление, проблемное учение, проектное учение, творческое учение, эвристическое учение.


NIZOMOVA SH.I. DEVELOPING OF THE COMPETENCE TO ORGANIZE INTERACTIVE LESSONS IN RAISING OF TEACHERS’ SKILLS LEVEL
Rational organization the pedagogical process by methodics, correct forming of educational and upbringing activities, purposeful choice of methods and facilities, searching, important, necessary, useful information, also its gaining, its effective implementing — demands good skills from teachers nowadays. As in all spheres of education, also in the system of raising the level of teachers’ skills developing the competence to organize interactive lessons stays one of the main practical objects. In this article this theme is discussed.
Keywords: competency, lesson, interactive, didactics, getting the information, collaboration, independent thinking, problem studies, project studies, creational studies, heuristic studies.


ҚОДИРОВ Д.Қ., САЛИМОВА Д.И. ТАЛАБАЛАРДА ВОКАЛ ИЖРОЧИЛИГИ КЎНИКМА-МАЛАКАЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
Мақола талабаларда вокал ижрочилиги малакаларини шакллантиришга бағишланган. Унда куйлаш малакаларининг назарий асослари билан танишиш билан бир қаторда таълим жараёнида умумдидактик ва махсус мусиқа педагогикасининг асосий тамойиллари ва уларнинг мазмун-моҳиятини талабаларга сингдириш услублари кўрсатилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: концентрик услуб, «замзама» услуби, резонация, индукция, дедукция, тембр.


КОДИРОВ Д.К., САЛИМОВА Д.И. ВОПРОСЫ ФОРМИРОВАНИЯ У СТУДЕНТОВ НАВЫКОВ ВОКАЛЬНОГО ИСПОЛНЕНИЯ
Статья посвящена формированию у студентов вокально-исполнительских навыков. В статье наряду с ознакомлением с теоретическими основами навыков пения показаны основные принципы общедидактической и специальной музыкальной педагогики в образовательном процессе, а также методы освоения студентами их сути и содержания.
Ключевые слова и понятия: концентрический метод, метод «замзама», резонация, индукция, дедукция, тембр.


KODIROV D.K., SALIMOVA D.I. QUESTIONS OF FORMATION OF STUDENTS’ VOCAL PERFORMANCE SKILLS
The article is devoted to develop of students’ of vocal-performance skills. There are considered issues both acquainted theoretical principles of singing skills, just like that basic trend of all didactic and special musical pedagogy in the process of education, and their methods of learning its essence and meaning of students.
Keywords: concentric method, zamzama method, resonation, induction, deduction, tembr.

Рузиева З.М., Рахимова Д.О. Воспитание творческой личности на материале изучения литературы в общеобразовательной школе


Акрамова Г.Р. Умумий ўрта таълим жараёнида ўқувчилар танқидий тафаккурини «тўхтаб ўқиш» стратегияси орқали ривожлантириш


Норбўтаев Х.Б. Бошланғич синф табиатшунослик дарсларида синфдан ташқари машғулотларнинг самарадорлиги


РУЗИЕВА З.М., РАХИМОВА Д.О. УМУМТАЪЛИМ МАКТАБЛАРИ АДАБИЁТ ДАРСЛАРИДА ИЖОДКОР ШАХСНИ ТАРБИЯЛАШ
Мақолада умумтаълим мактаблари адабиёт дарсларида ўқувчи шахсини ривожлантириш масалалари юзасидан фикр-мулоҳазалар билдирилган. Шунингдек, адабиёт дарсларида ижодкор шахсни тарбиялашнинг замонавий йўллари, ўқувчининг ақлий-ижодий қобилиятларини шакллантиришнинг инновацион усуллари мисоллар асосида очиб берилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: шахсий соҳани шакллантириш, когнитив-ижодий қобилиятлар, адабий таълим, инновацион технологиялар, ижодий фаолият, адабий асар таҳлили, адабий таълим мазмуни, адабиёт дарслиги тузилиши.

РУЗИЕВА З.М., РАХИМОВА Д.О. ВОСПИТАНИЕ ТВОРЧЕСКОЙ ЛИЧНОСТИ НА ОСНОВЕ ИЗУЧЕНИЯ ЛИТЕРАТУРЫ В ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ ШКОЛЕ
В статье освещены вопросы личностного развития учащихся в процессе изучения литературы. Особое внимание уделено воспитанию творческой личности на основе современных подходов к литературному образованию. Определены основные методологические и технологические линии формирования когнитивно-творческих способностей учащихся, раскрыта сущность инновационных технологий, применяемых в процессе формирования познавательнотворческой сферы учащихся при изучении литературного материала.
Ключевые слова и понятия: формирование личностной сферы, когнитивно-творческие способности, литературное образование, инновационные технологии, творческая деятельность, анализ литературного произведения, содержание литературного образования, структура учебника литературы.


RUZIYEVA Z.V., RAHIMOVA D.O. EDUCATION OF THE CREATIVE PERSONALITY ON THE MATERIAL OF THE STUDY OF LITERATURE IN SECONDARY SCHOOL
The article highlights the issues of personality development of the students in the study of literature. Special attention is paid to education of the creative personality on the basis of modern approaches to literary education. As well there are defines the basic methodological and technological lines of development of students’ cognitive-creative abilities, the essence of the innovative technologies implementing in the formation of cognitive and creative development of pupils in the study of literary material.
Keywords: the formation of the personal sphere and the cognitive-creative abilities, literary education, innovative technology, art, analysis works, consistence of literary education, the structure of the textbook literature.


АКРАМОВА Г.Р. УМУМИЙ ЎРТА ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ЎҚУВЧИЛАР ТАНҚИДИЙ ТАФАККУРИНИ «ТЎХТАБ ЎҚИШ» СТРАТЕГИЯСИ ОРҚАЛИ РИВОЖЛАНТИРИШ
Мақолада умумий ўрта таълим жараёнида ўқувчиларнинг танқидий тафаккурини ривожлантиришнинг долзарб аҳамияти назарий ғоялар билан кенг очиб берилган. Ўқитувчининг ўқувчилар билан ишлашида, сюжетли матнлар, қисқа ҳикоя ва эртакларни ўргатишида «Тўхтаб ўқиш» стратегиясининг таълим-тарбия олувчиларнинг танқидий тафаккурини ривожлантиришда самарали жиҳатлари мисоллар асосида келтирилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: танқидий тафаккур, ривожлантириш, «Тўхтаб ўқиш» стратегияси, танқидий тафаккур босқичлари, чақириқ, фикрлаш, рефлексия.


АКРАМОВА Г.Р. РАЗВИТИЕ КРИТИЧЕСКОГО МЫШЛЕНИЯ У УЧАЩИХСЯ В ПРОЦЕССЕ ОБЩЕГО СРЕДНОГО ОБРАЗОВАНИЯ С ПОМОЩЬЮ СТРАТЕГИИ «ЧТЕНИЕ С ОСТАНОВКАМИ»
В статье раскрыты теоретические идеи и значение развития критического мышления у учащихся в процессе общего среднего образования. Приведены примеры использования стратегии «Чтение с остановками» в процессе совместной работы учителя с учениками по изучению сюжетных текстов, небольших рассказов, направленных на развитие критического мышления учащихся.
Ключевые слова и понятия: критическое мышление, развитие, стратегия «Чтение с остановками», этапы критического мышления, вызов, размышление, рефлексия.


AKRAMOVA G.R. DEVELOPMENT OF CRITICAL THINKING AMONG STUDENTS IN THE MIDDLE PROCESSAND GENERAL EDUCATION STRATEGIES «READING STOPS»
The article describes theoretical ideas and the importance of developing students’ critical thinking in the process of secondary education. Examples of the strategy of «Reading stops» implementing in the process of the joint work of teachers with pupils for the study of narrative texts, short stories and tales aimed at developing the students’ critical thinking.
Keywords: critical thinking, development, strategy «reading stops», the stages of critical thinking, challenge, reflection, reflection.


НОРБЎТАЕВ Х.Б. БОШЛАНҒИЧ СИНФ ТАБИАТШУНОСЛИК ДАРСЛАРИДА СИНФДАН ТАШҚАРИ МАШҒУЛОТЛАРНИНГ САМАРАДОРЛИГИ
Мақолада бошланғич синф табиатшунослик дарсларида синфдан ташқари машғулотларнинг ўрни ва самарадорлиги таҳлил қилинган.
Таянч сўз ва тушунчалар: синфдан ташқари ишлар, тўгараклар, кўргазмали чиқиш, суҳбат.


НОРБУТАЕВ Х.Б. ЭФФЕКТИВНОСТЬ ВНЕКЛАССНОЙ РАБОТЫ ПО ПРИРОДОВЕДЕНИЮ В НАЧАЛЬНЫХ КЛАССАХ
В статье анализируются место и эффективность внеклассной работы по природоведению в начальных классах.
Ключевые слова и понятия: внеклассная работая, кружки, выступления, интервью.


NORBUTAEV KH.B. THE EFFECTIVENESS OF EXTRACURRICULAR ACTIVITIES IN PRIMARY CLASS NATURE STUDIES LESSONS
In the article analyzed the place and the effectiveness of extracurricular activities in primary class for nature studies lessons.
Keywords: extracurricular activities, circles, performances, interviews.

Сарсенбаева Р.М. Оилада иқтисодий таълим-тарбияни шакллантириш йўллари


САРСЕНБАЕВА Р.М. ОИЛАДА ИҚТИСОДИЙ ТАЪЛИМ-ТАРБИЯНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ЙЎЛЛАРИ
Мақолада оилада иқтисодий тарбия масалалари хусусида фикр-мулоҳазалар билдирилган. Хусусан, оила, оилада иқтисодий тарбия, оила даромадлари, харажатлари, даромадни инвестиция қилиш йўллари, меҳнат қилиш, меҳнатни қадрлаш кабилар хусусида маълумотлар берилган.
Таянч сўз ва тушунчалар: оила, ота-она, фарзанд, тарбия, иқтисодий тарбия, даромадлар, харажатлар, инвестиция, меҳнат, тежамкорлик.


САРСЕНБАЕВА Р.М. ПУТИ ФОРМИРОВАНИЯ В СЕМЬЕ ЭКОНОМИЧЕСКОГО
ВОСПИТАНИЯ
В статье высказываются мнения по экономическому воспитанию в семье. В частности, дана информация по вопросам семьи, экономического воспитания в семье, семейной прибыли, расходов, методов инвестирования прибыли, работы и оценки труда.
Ключевые слова и понятия: семья, родители, дети, воспитание, экономическое воспитание, доходы, расходы, инвестиция, труд, экономность.


SARSENBAEVA R.M. CREATING METHODS OF EСONOMIC EDUСATION IN FAMILY
The article describes points of view and problems of economic education in the family. In particular, there are given the information about family, economic education, family income, costs, investment methods, work and assessment of worh.
Keywords: family, parents, children, education, economic education, incomes, investment, labor, economy.

Джанпеисова Г.Э. Мактабгача ёшдаги болаларнинг математик таълимида моделлаштириш усулларидан фойдаланиш


ДЖАНПЕИСОВА Г.Э. МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАРНИНГ МАТЕМАТИК
ТАЪЛИМИДА МОДЕЛЛАШТИРИШ УСУЛЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ
Мақолада мактабгача ёшдаги болаларда моделлаштириш методлари ва усулларидан математик таълимда фойдаланишнинг баъзи жиҳатлари ёритилган. Айрим муаллифларнинг илмий тадқиқотларига мувофиқ математик моделлаштириш технологиялари турлари тақдим этилган. Асосий математик ва мантиқий тушунчалар мазмуни очиб берилган. Мактабгача таълим муассасаларида мактабгача таълим ёшидаги болаларни ўқитишнинг инновацион технологияларини қўллаш, мактабгача элементар математик тасаввурларни шакллантириш имкониятини яратиш хамда уларда кўргазмали-образли фикрлаш ва мантиқий операциялар элементларини шакллантириш масалалари муҳокама қилинган.
Таянч сўз ва тушунчалар: математик тасаввурлар, дидактик талаблар, ўқитишнинг инновацион технологиялари, мантиқий операциялар, математик моделлаштириш, сенсорик қобилиятлар, тўртбурчак, кўпбурчак.


ДЖАНПЕИСОВА Г.Э. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ МЕТОДОВ МОДЕЛИРОВАНИЯ В МАТЕМАТИЧЕСКОМ ОБРАЗОВАНИИ ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА
В статье рассмотрены некоторые аспекты использования методов и приёмов моделирования в математическом образовании дошкольников. Представлены некоторые виды технологий математического моделирования в соответствии с авторскими подходами исследователей. Раскрыто содержание основных математических и логических понятий. Обсуждается реализация в дошкольных учреждениях инновационной технологии обучения для формирования у детей старшего дошкольного возраста элементарных математических представлений, а также элементов наглядно-образного мышления и логических операций.
Ключевые слова и понятия: математические представления, дидактические требования, инновационная технология обучения, логические операции, математическое моделирование, сенсорные способности, четырёхугольник, многоугольник.


DJANPEISOVA G.E. THE USE OF MODELING METHODS IN MATHEMATICS EDUCATION OF PRESCHOOL CHILDREN
In the article considered some aspects of modeling the mathematics education methods of preschool children. Some types of mathematical modeling technologies presented in accordance with author’s approaches of researchers. The content of the basic mathematical and logical concepts is revealed. Implementation complex methodological systems, teaching innovative technologies of preschool institutions, developing elementary mathematical ideas of preschool children, as well as, elements of visual-image mentality and logical operations are discussed.
Keywords: mathematical ideas, didactical requirements, teaching innovative technology, logical operations, mathematical modeling, sensory abilities, quadrilateral, polygon.

ИСАҚОВА ЗЕБО МУРОДОВНА Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳузуридаги Бош илмий-методик марказ катта илмий ходим-изланувчиси, филология фанлари номзоди
E-mail: zeboisakova@gmail.com
ДЖУРАЕВА КОМИЛА ГАФУРОВНА Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг Солиқ академияси «Информацион технологиялар» кафедраси мудири, иқтисод фанлари номзоди
E-mail: djurayevak@umail.uz
УСМАНОВА АЗИЗА
АЛИШЕРОВНА
Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг Солиқ академияси «Солиқлар ва солиққа тортиш» йўналиши 2-босқич талабаси
E-mail:
ХАКИМОВА ДИЛДОРА БАХОДИРОВНА Кандидат психологических наук, и.о. доцента кафедры психологии Национального Университета Узбекистана имени Мирзо Улугбека
E-mail: ksolidol@mail.ru
ЗИЯВИТДИНОВА ГУЛНОРА ЗИЯУТДИНОВНА Преподаватель кафедры «Педагогика и общая психология» Ташкентского государственного педагогического университета имени Низами
E-mail: ziyavitdinova@mail.ru
МИРЗАЕВА САЙЁРА
РУСТАМОВНА
Тошкент давлат аграр университети «Ўзбек тили, педагогика ва психология» кафедраси ўқитувчиси
E-mail: sayyora_narziyeva@mail.ru
ҚОСИМОВА ЗЕБО
ҲАМИДОВНА
Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти «Педагогика ва психология» кафедраси мудири, педагогика фанлари номзоди, доцент
E-mail: Zebo-1972@mail.ru
ЖАЛИЛОВ ЗАРАФШОН БАХШУЛЛАЕВИЧ Бухоро давлат университети катта илмий ходим-изланувчиси
E-mail: zarafshon@mail.ru
РАСУЛОВ ИНОМ МЎЙДИНОВИЧ Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети катта илмий ходим изланувчиси
E-mail: i.rasulov_qdpi@mail.ru
НИЗОМОВА ШОИРА ИСАМИДДИНОВНА Сирдарё вилояти халқ таълими ходимларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш институти «Табиий ва аниқ фанлар» кафедраси катта ўқитувчиси
E-mail: smalaka@inbox.ru
ҚОДИРОВ ДАВРОН ҚОБИЛОВИЧ Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети «Мусиқий таълим» кафедраси доценти
E-mail: qodirov.davron@tdpu.uz
САЛИМОВА ДИЛАФРЎЗ
ИБРАГИМОВНА
Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети «Мусиқий таълим» кафедраси ўқитувчиси
E-mail:
РУЗИЕВА ЗИЛОЛА МУСТАФОЕВНА Преподаватель кафедры «Русского языка и литературы» Навоийского государственного педагогического института
E-mail: z.ruziyeva@mail.ru
РАХИМОВА ДИЛРАБО ОЛИМОВНА Преподаватель кафедры «Русского языка и литературы» Навоийского государственного педагогического института
E-mail: dilrabo77@mail.ru
АКРАМОВА ГУЛБАҲОР
РЕНАТОВНА
Т.Н.Қори-Ниёзий номидаги ЎзПФИТИ катта илмий ходим изланувчиси, педагогика
фанлари номзоди
E-mail gulbahor75@rambler.ru
НОРБЎТАЕВ ХЎШБОҚ
БАБАНАЗАРОВИЧ
Термиз давлат университети «Бошланғич таълим методикаси» кафедраси катта
ўқитувчиси, педагогика фанлари номзоди
E-mail u_karaev@mail.ru
САРСЕНБАЕВА РАЙҲОН
МАХАНБЕТОВНА
Тошкент молия институти «Касбий таълим» кафедрасининг катта ўқитувчиси,
педагогика фанлари номзоди
E-mail Rayhon.Sarsenbaeva.64@mail.ru
ДЖАНПЕИСОВА ГАУХАР
ЭРКИНОВНА
Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети «Мактабгача таълим
методикаси» кафедраси доцент вазифасини бажарувчи, педагогика фанлари номзоди
E-mail gauhar_ djanpeisova75@mail.ru