“Иқтисод ва молия” журнали №6, 2018

0
200



ТОЖИБОЕВА Дилором,
Тошкент молия институти «Касбий таълим» кафедраси профессори, иқтисод фанлари номзоди

ИҚТИСОДИЙ МУНОСАБАТЛАРНИНГ ИККИ ТОМОНИ ВА УНИ ТАЛҚИН ЭТИШНИНГ РИВОЖЛАНИШИДА НЕОИНСТИТУЦИОНАЛ ЁНДАШУВНИНГ РОЛИ
УДК 330.101.8


ТОЖИБОЕВА Д. ИҚТИСОДИЙ МУНОСАБАТЛАРНИНГ ИККИ ТОМОНИ ВА УНИ ТАЛҚИН ЭТИШНИНГ РИВОЖЛАНИШИДА НЕОИНСТИТУЦИОНАЛ ЁНДАШУВНИНГ РОЛИ
Мақолада ижтимоий-иқтисодий тизим, унинг икки томони ва мазмуни очиб берилган. Иқтисодиёт назариясининг ривожланиш жараёнида қандай тарзда классик ва неоклассик мактабларнинг унга бир томонлама ёндашганлари, ҳозирга келиб иқтисодиётни назарий жиҳатдан ўрганишда ҳар икки томонга бир бутун тарзда қарашларнинг шаклланишида неоинституционал назариянинг роли кўрсатилиб, ҳар икки гуруҳ муносабатларининг ривожланиши туфайли жамиятнинг институционал тузилиши ўзгариши ва у ўз навбатида иқтисодий муносабатларнинг ривожланишига таъсир кўрсатиши асослаб берилган.
Таянч иборалар: ижтимоий-иқтисодий тизим, ижтимоий-иқтисодий муносабатлар, ташкилий-иқтисодий муносабатлар, институционал тузилма, классик мактаб, неоклассик мактаб, неоинституциоанал иқтисод.


ТАДЖИБАЕВА Д. ДВЕ СТОРОНЫ ЭКОНОМИЧЕСКИХ ОТНОШЕНИЙ И РОЛЬ НЕОИНСТИТУЦИОНАЛЬНОГО ПОДХОДА В РАЗВИТИИ Их трактовки
В статье раскрывается сущность социально-экономической системы, состоящей из двух типов связей, отношений. Показаны крайние взгляды классической и неоклассической школ, роль неоинс­титуционального подхода в сближении их взглядов в процессе развития экономической теории, влияние развития экономических отношений на институциональное устройство общества и обратная взаимозависимость.
Ключевые слова: социально-экономическая система, социально-экономические отношения, организационно-экономические отношения, институциональное устройство, классическая школа, неоклассическая школа, неоинституциональная экономика.


TADJIBOEVA D. TWO SIDES OF ECONOMIC RELATIONS AND ROLE OF NEOINSTITUTIONAL APPROACH IN DEVELOPMENT OF SCIENTIFIC SIGHTS
In the article the essence of the social and economic system consisting two types of communications of relations are revealed. There are shown boundary sights of both classical and neoclassical school and role of neo institutional theory in re approach their sights in development of the economic theory, its influence to development of economic relations on institutional society organization and their return interdependence.
Keywords: social and economic systems, social and economic relations, organizational-economic relations, institutional arrange, classical school, neoclassical school, neoinstitutional economy.




АБДУЛЛАЕВ Илёс Султанович,
Урганч давлат университети «Касбий таълим» кафедраси мудири, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент;

ҚЎЗИБОЕВ Беҳзод Ҳамидович
Урганч давлат университети «Туризм» кафедраси ўқитувчиси;

АЛЛАЁРОВ Сардор Фрунзеевич,
Урганч давлат университети «Иқтисодиёт» кафедраси тадқиқотчиси

ХИЗМАТ ТУШУНЧАСИНИНГ МОҲИЯТИ ВА УНИНГ РИВОЖЛАНИШ ЭВОЛЮЦИЯСИ
УЎК 338.46


АБДУЛЛАЕВ И.С., ҚЎЗИБОЕВ Б.Ҳ., АЛЛАЁРОВ С.Ф. ХИЗМАТ ТУШУНЧАСИНИНГ МОҲИЯТИ ВА УНИНГ РИВОЖЛАНИШ ЭВОЛЮЦИЯСИ
Мақолада «хизмат» тушунчасининг иқтисодий моҳияти ва ривожланиш эволюцияси тадқиқ этилган. Шунингдек, хизмат тушунчасининг сервис тушунчасидан фарқли томонлари кўрсатилган ва унга таъриф келтирилган.
Таянч иборалар: хизмат, сервис, иқтисодий категория, меҳнат, қиймат, моддий, номоддий.


АБДУЛЛАЕВ И.С., КУЗИБОЕВ Б.Х., АЛЛАЁРОВ С.Ф. СУЩНОСТЬ ТЕРМИНА «УСЛУГА» И ЭВОЛЮЦИЯ ЕГО РАЗВИТИЯ
В статье проанализирована экономическая сущность термина «услуга» и эволюция его развития. Также показано отличие между терминами «услуга» и «сервис», даны варианты определения понятия «услуга».
Ключевые слова: услуга, сервис, экономическая категория, труд, стоимость, материальный, не материальный.


ABDULLAEV I.S., KUZIBOEV B.H., ALLAYAROV S.F. THE ESSENCE OF «SERVICE» CATEGORY AND ITS DEVELOPMENT EVOLUTION
In this article the economic essence and evolution of development of «service» category are investigated. As well, the category of service is exactly described.
Keywords: service, economical category, labor, value, material, immaterial.




АБДУРАШИДОВА Марина Сагатовна,
старший преподаватель кафедры «Экономика промышленности» Ташкентского государственного технического университета;

ЗАГРЕБЕЛЬСКАЯ Милена Владимировна,
ассистент кафедры «Экономика промышленности» Ташкентского государственного технического университета, докторант

ИНВЕСТИРОВАНИЕ МАЛОГО БИЗНЕСА И ЧАСТНОГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА — ПРИОРИТЕТНАЯ СОСТАВЛЯЮЩАЯ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПОЛИТИКИ УЗБЕКИСТАНА
УДК 334.021.1


АБДУРАШИДОВА М.С., ЗАГРЕБЕЛЬСКАЯ М.В. КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИКНИ ИНВЕСТИЦИЯЛАШ – ЎЗБЕКИСТОН ДАВЛАТ СИЁСАТИНИНГ УСТУВОР ТАРКИБИЙ ҚИСМИ
Мақолада Ўзбекистон Республикасининг иқтисодиётига бевосита хорижий инвестицияларни жалб этишга таъсир қилувчи асосий омиллар кўриб чиқилди. Ҳукумат томонидан бизнес-инвестицион муҳитни яхшилаш ва кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик имкониятларини кенгайтириш бўйича амалга оширилаётган асосий чора-тадбирлар кўриб чиқилди.
Таянч иборалар: инвестициялар, тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар, кичик бизнес, тадбиркорлик.


АБДУРАШИДОВА М.С., ЗАГРЕБЕЛЬСКАЯ М.В. ИНВЕСТИРОВАНИЕ МАЛОГО БИЗНЕСА И ЧАСТНОГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА – ПРИОРИТЕТНАЯ СОСТАВЛЯЮЩАЯ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПОЛИТИКИ УЗБЕКИСТАНА
В статье рассмотрены основные факторы, влияющие на привлечение прямых иностранных инвес­тиций в экономику Республики Узбекистан. Сделан обзор основных мер, предпринятых правительством страны для улучшения делового инвестиционного климата, расширения возможностей для субъектов малого бизнеса и предпринимательства.
Ключевые слова: инвестиции, прямые иностранные инвестиции, малый бизнес, предпринимательство.


ABDURASHIDOVA M.S. ZAGREBALSKAYA M.B. INVESTMENTS OF SMALL BUSINESS AND PRIVATE ENTREPRENEURSHIP AS PRIORITY CONSISTENCE OF UZBEKISTAN’S STATE POLITICS
There is considered in the article main factors influencing to attraction of direct foreign investments into the economy of the Republic of Uzbekistan. Made a review of the main measures undertaken by the government to improve the business investment climate and expand opportunities for small businesses and entrepreneurship.
Keywords: investments, foreign direct investment, small business, entrepreneurship.




МАҲМУДОВ Муҳаммадисмоил Муҳитдинович,
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети «Иқтисодиёт» факультети (PhD) таянч докторанти

АНДИЖОН ВИЛОЯТИ ТУРИСТИК САЛОҲИЯТИ ВА УНИНГ МИНТАҚА РИВОЖЛАНИШИГА ТАЪСИРИ
УДК 338.484.2


МАХМУДОВ М.М. АНДИЖОН ВИЛОЯТИ ТУРИСТИК САЛОҲИЯТИ ВА УНИНГ МИНТАҚА РИВОЖЛАНИШИГА ТАЪСИРИ
Мақолада Андижон вилоятининг туристик салоҳияти ва ундан самарали фойдаланиш билан боғлиқ бўлган масалалар ҳамда уларнинг ечимларига қаратилган чора-тадбирлар ёритилган. Шу билан бирга тадқиқотда туристик ресурсларнинг ҳудудий жойлашуви, иқтисодиёт тармоқлари ва аҳоли бандлигида туризмнинг аҳамияти, вилоятга ташриф буюраётган сайёҳлар ҳамда туристик фирма ва меҳмонхоналарнинг фаолияти таҳлил қилинган.
Таянч иборалар: минтақа, ўсиш қутблари, туристик оҳанграбо, монументал санъат объектлари, муқаддас қадамжолар, зиёрат туризми, тарихий ва архитектура обидалари, рекреация ҳамда экотуристик объектлар, бизнес туризм, этнографик туризм, тиббий туризм.


МАХМУДОВ М.М. ТУРИСТИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ АНДИЖАНСКОЙ ОБЛАСТИ И ЕГО ВЛИЯНИЕ НА РАЗВИТИЕ РЕГИОНА
В статье освещены туристический потенциал Андижанской области и проблемы его эффективного использования, а также меры, направленные на их решение. Вместе с этим, в исследовании проведён анализ территориального размещения туристических ресурсов, значение туризма в отраслях экономики и занятости населения, туристов и туристических фирм, посещающих область, и деятельности гостиниц.
Ключевые слова: регион, объекты монументального искусства, святыни, религиозный туризм, исторические и архитектурные памятники, объекты экотуризма и рекреации, бизнес туризм, этнографический туризм, медицинский туризм.


MAHMUDOV M.M. TOURISM POTENTIAL OF ANDIJAN REGION AND ITS IMPACT TO THE REGION’S DEVELOPMENT
The article is highlights the tourist potential of Andijan region and the problems of its effective use, as well measures aimed to these solution. At the same time, the study analyzes the territorial location of tourist resources, the importance of tourism for the economic and population employment, tourists and tourist companies visiting the region as well hotels activities.
Keywords: objects of monumental art, shrines, religious tourism, historical and architectural monuments, objects of ecotourism and recreation, business tourism, ethnographic tourism, medical tourism.




ТОШПУЛАТОВ Икболжон Адилжонович,
Фарғона политехника институти таянч докторанти

ЕНГИЛ САНОАТ КОРХОНАЛАРИНИНГ ИШЧИ-ХОДИМЛАРИ РАҚОБАТБАР­ДОШЛИГИГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР
УДК 331.522


ТОШПУЛАТОВ И.А. ЕНГИЛ САНОАТ КОРХОНАЛАРИНИНГ ИШЧИ-ХОДИМЛАРИ РАҚОБАТБАРДОШЛИГИГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР
Мақолада енгил саноат корхоналаридаги ишчи-ходимлар рақобатбардошлигини баҳолаш мезони ишлаб чиқилган ва ушбу мезонга мувофиқ ишчининг рақобатбардошлик даражаси аниқланган.
Таянч иборалар: рақобат, рақобатбардошлик, рақобатбардошликни баҳолаш, кадрлар қўнимсизлиги, қўнимсизлик даражаси, ишчи-ходимлар сифати, ишчи-ходимлар рақобатбардошлиги.


ТОШПУЛАТОВА И.А. ФАКТОРЫ, ВЛИЯЮЩИЕ НА КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТЬ ПЕРСОНАЛА ПРЕДПРИЯТИЙ ЛЕГКОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ
В статье предложены критерии оценки конкурентоспособности персонала предприятий легкой промышленности, в соответствии с которыми определяется уровень конкурентоспособности работника.
Ключевые слова: конкуренция, конкурентоспособность, критерии конкурентоспособности, текучесть кадров, качество персонала.


IKBOLJON A.T. FACTORS AFFECTING PERSONNEL COMPETITIVENESS IN THE LIGHT INDUSTRY ENTERPRISES
There is suggested in the article criteria for assessment of the light industry enterprises personnel competitiveness and identified the level of competitiveness of the personnel in accordance to those criterias.
Keywords: сompetition, competitiveness, criteria of competitiveness, staff turnover, staff turnover rate, quality of labor force, competitiveness of personnel.




ТАРАХТИЕВА Гульмира Кульбаевна,
старший преподаватель кафедры «Экономика промышленности» Ташкентского государственного технического университета;

ЖАХОНОВ Хусниддин Нуриддин угли
Ташкентский государственный технический университет

АНАЛИЗ ПРОБЛЕМ СОВРЕМЕННОГО СОСТОЯНИЯ АВТОМОБИЛЬНОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН
УДК: 330.11 (075)


ТАРАХТИЕВА Г.К., ЖАХОНОВ Х.Н. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ АВТОМОБИЛЬ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ САНОАТИНИНГ ЗАМОНАВИЙ ҲОЛАТИ МУАММОЛАРИ ТАҲЛИЛИ
Мақолада Ўзбекистон автомобиль ишлаб чиқариш саноатининг замонавий муаммоларининг ҳолати ҳамда уларни бартараф этиш йўллари таҳлил этилган.
Таянч иборалар: саноат, автомобиль саноати, машинасозлик, маҳсулот, экспорт, рақобат, саноат маҳсулотлари, ички бозор, иқтисод, таклиф.


ТАРАХТИЕВА Г.К., ЖАХОНОВ Х.Н. АНАЛИЗ ПРОБЛЕМ СОВРЕМЕННОГО СОСТОЯНИЯ АВТОМОБИЛЬНОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН
В статье анализируются проблемы современного состояния автомобильной промышленности, а также меры, принятые для их решения.
Ключевые слова: промышленность, автопром, машиностроение, экономическая зона, продукция, экспорт, конкуренция, промышленные продукты, внутренний рынок, экономика, спрос.


ANALYSIS OF THE PROBLEMS OF THE CURRENT STATE OF THE AUTOMOBILE INDUSTRY IN the Republic of Uzbekistan
There is analyzed in the article problems of the current status of the automotive industry, as well as the measures taken to solve them.
Keywords: industry, automotive industry, mechanical engineering, economic zone, production, export, competition, industrial products, domestic market, economy, demand.




ЭЛМИРЗАЕВ Самариддин Эшкуватович,
Тошкент молия институти «Молиявий менежмент» кафедраси мудири, иқтисодиёт фанлари доктори

КОРПОРАТИВ МОЛИЯВИЙ МУНОСАБАТЛАРДА СОЛИҚЛАРНИ РЕЖАЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
УДК 336.564.21


ЭЛМИРЗАЕВ С.Э. КОРПОРАТИВ МОЛИЯВИЙ МУНОСАБАТЛАРДА СОЛИҚЛАРНИ РЕЖАЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
Мақолада корпоратив молиявий муносабатларнинг солиқ оқибатлари, давлат солиқ менежменти ва корпоратив солиқ менежменти ташкилий хусусиятлари, корпоратив тузилмаларда солиқларни жорий режалаштиришнинг ташкилий жиҳатлари ва самарадорлигини баҳолаш мезонлари тадқиқ қилинган.
Таянч иборалар: корпоратив молия, корпоратив молиявий муносабатлар, солиқ менежменти, солиқларни режалаштириш, самарадорликни баҳолаш.


ЭЛМИРЗАЕВ С.Э. ВОПРОСЫ НАЛОГОВОГО ПЛАНИРОВАНИЯ В КОРПОРАТИВНЫХ ФИНАНСОВЫХ ОТНОШЕНИЯХ
В статье рассмотрены налоговые последствия корпоративных финансовых отношений, организационные особенности государственного и корпоративного налогового менеджмента, организационные аспекты и критерии оценки эффективности текущего налогового планирования в корпоративных структурах.
Ключевые слова: корпоративные финансы, корпоративные финансовые отношения, налоговый менеджмент, налоговое планирование, оценка эффективности.


ELMIRZAEV S.E. TAX PLANNING MATTERS IN CORPORATE FINANCIAL RELATIONSHIPS
In the article are considered the tax consequences of corporate finance relationships, organizational characteristics of public tax management and corporate tax management, organizational aspects and criteria for evaluating effectiveness current tax planning in corporate structures.
Keywords: corporate finance, corporate financial relationships, tax management, tax planning, evaluation effectiveness




ХУСАИНОВ Равшан Рахимович,
Тошкент давлат техника университети «Корпоратив бошқарув» кафедраси доценти, иқтисод фанлари номзоди

ЎЗБЕКИСТОНДА ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРНИ СОЛИҚҚА ТОРТИШНИ ИСЛОҲ ҚИЛИШ МУАММОЛАРИ
УДК 336.226.111


ХУСАИНОВ Р.Р. ЎЗБЕКИСТОНДА ЖИСМОНИЙ ШАХСЛАРНИ СОЛИҚҚА ТОРТИШНИ ИСЛОҲ ҚИЛИШ МУАММОЛАРИ
Мақолада солиқларнинг пайдо бўлиш тарихи ва уларнинг ижтимоий-иқтисодий аҳамияти ёритилган. Солиқ маданияти солиқ тўловчиларнинг солиқ хатти-ҳаракатларининг шаклланишини белгиловчи муҳим омил эканлиги таъкидланган. Жисмоний шахсларни даромад солиғига тортишнинг хорижий давлардаги тажрибаси ва Ўзбекистондаги солиқ ислоҳотлари ёритилган.
Таянч иборалар: солиқ, солиқ тизими, солиқ юки, солиқ ставкаси, солиқ маданияти, жисмоний шахсларнинг даромад солиғи, солиқ ислоҳоти.


ХУСАИНОВ Р.Р. ПРОБЛЕМЫ РЕФОРМИРОВАНИЯ В узбекистане НАЛОГооблОжения ФИЗИЧЕСКИХ ЛИЦ
В статье описывается история появления налогов и их социально-экономическое значение. Утверждается что, налоговая культура является важным фактором, определяющим налоговое поведение налогоплательщиков. Рассмотрен опыт налогообложения физических лиц в зарубежных странах и налоговые реформы в Узбекистане.
Ключевые слова: налог, налоговая система, налоговая нагрузка, налоговая ставка, налоговая культура, налог на доходы физических лиц, налоговая реформа.


HUSAINOV R.R. PROBLEMS PHYSICAL PERSONS INCOMES TAX REFORMING IN UZBEKISTAN
The article describes the history of the appearance of taxes and their socio-economic significance. It is claimed that the tax culture is an important factor determining the tax behavior of taxpayers. The experience of taxation of individuals in foreign countries and tax reforms in Uzbekistan is considered.
Keywords: tax, tax system, tax burden, tax rate, tax culture, personal income tax, tax reform.




ЁВҚОЧЕВ Шерзод Шуҳрат уғли,
Asia Trans Gas қўшма корхонаси етакчи мутахассиси, Тошкент давлат шарқшунослик институти мустақил тадқиқотчиси

ХАЛҚАРО МОЛИЯ ИНСТИТУТЛАРИНИНГ ЖАҲОН ИҚТИСОДИЁТИ АРХИТЕКТУРАСИДАГИ ЎРНИ
УДК 339.923


ЁВҚОЧЕВ Ш.Ш. ХАЛҚАРО МОЛИЯ ИНСТИТУТЛАРИНИНГ ЖАҲОН ИҚТИСОДИЁТИ АРХИТЕКТУРАСИДАГИ ЎРНИ
Мақолада халқаро молия институтларининг халқаро молия муносабатларида тутган ўрни ва роли тўғрисида фикр юритилган. Унда халқаро молия муносабатлари ва халқаро молия институтларининг хусусиятларига тўхталиб ўтилган. Мақолада 2016 йил давомида Халқаро молия фонди ва Халқаро тикланиш ва тараққиёт банкининг аъзо мамлакатларига ажратган кредитлари таҳлил этилган. Таҳлил натижасида ҳозирги кунга келиб, халқаро молия инситутларининг дунё мамлакатлари ривожланишидаги ўрни тўғрисида атрофлича хулоса қилинди.
Таянч иборалар: глобаллашув, байналминаллашув, халқаро молия институтлари, халқаро молия-кредит муносабатлари, Жаҳон банки, Халқаро молия фонди, Халқаро тикланиш ва тараққиёт банки.


ЁВКОЧЕВ Ш.Ш. МЕСТО МЕЖДУНАРОДНЫХ ФИНАНСОВЫХ ИНСТИТУТОВ В АРХИТЕКТУРЕ МИРОВОЙ ЭКОНОМИКИ
В статье рассматривается значение и роль международных финансовых организаций в международных финансовых отношениях. Было дано определение международным финансовым отношениям, выявлены особенности международных финансовых институтов. В статье был проведен анализ кредитов МВФ и МБРР, выданных странам-партнерам, на 2016 г. По результатам проведенного анализа был сделан комплексный вывод о том, какую роль на сегодняшний день играют международные финансовые институты в развитии стран мира.
Ключевые слова: глобализация, интернационализация, международные финансовые институты, международные финансово-кредитные отношения, Всемирный банк, Международный валютный фонд, Международный банк реконструкции и развития.


YOVKOCHEV Sh.Sh. THE PLACE OF INTERNATIONAL FIANCIAL INSTITUTIONS IN THE ARCHITECTURE OF THE WORLD ECONOMICS
The article discusses the importance and role of international financial institutions in international financial relations. There was given definitions of international financial relations and the peculiarities of the institutions of international financial relations. The article was the analysis of the loans of the IMF and IBRD issued to member countries, for 2016 year. The results of the analysis, was made a comprehensive conclusion about the role currently played by international financial institutions in developing countries.
Keywords: globalization, internationalization, international financial institutions, interntional fianancial and credit relations, World Bank, International Monetary Fund, International Bank for Reconstruction and Development.




МИТРУШОВА Марина Леонидовна,
старший преподаватель кафедры «Экономика промышленности» Ташкентского государственного технического университета;

ГУЛЯМОВА Нигора Хабибуллаевна,
старший преподаватель кафедры «Экономика промышленности» Ташкентского государственного технического университета

ОСНОВЫ ФОРМИРОВАНИЯ КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТИ ПЕРСОНАЛА НА ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЯХ, ПРИМЕНЯЯ ПРОЕКТНО-ОРИЕНТИРОВАННЫЙ ПОДХОД
УДК 331.08


МИТРУШОВА М.Л., ГУЛЯМОВА Н.Х. САНОАТ КОРХОНАЛАРИДА КАДРЛАР РАҚОБАТБАРДОШЛИГИНИ ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ ЁНДАШУВИНИ ҚЎЛЛАГАН ҲОЛДА ШАКЛЛАНТИРИШ АСОСЛАРИ
Мақолада ходимларнинг рақобатбардошлигини аниқлашнинг турли ёндашувлари кўриб чиқилган. Корхона рақобатбардошлиги бевосита ўз ходимларининг рақобатбардошлигига боғлиқ. Ходимларнинг рақобатбардошлигини шакллантириш ишчи кучининг бутун ҳаётий тажрибаси давомида шаклланади.
Таянч иборалар: ходимларнинг рақобатбардошлилиги, ходимларнинг рақобатдошлигини шакл­лантиришга ёндашувлар.


МИТРУШОВА М. Л., ГУЛЯМОВА Н.Х. ОСНОВЫ ФОРМИРОВАНИЯ КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТИ ПЕРСОНАЛА НА ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЯХ, ПРИМЕНЯЯ ПРОЕКТНО-ОРИЕНТИРОВАННЫЙ ПОДХОД
В статье рассматриваются различные подходы к определению конкурентоспособности персонала. Конкурентоспособность компании напрямую зависит от конкурентоспособности ее работников. Формирование конкурентоспособности персонала происходит в течение всего жизненного цикла рабочей силы.
Ключевые слова: конкурентоспособность персонала, подходы к формированию конкурентоспособности персонала.


MITRUSHOVA M.L., GULYAMOVA N.X. BASES OF PERSONNEL’S COMPETITIVENESS FORMING ON INDUSTRIAL ENTERPRISES IMPLEMENTING PROJECT MANAGEMENT APPROACH
There is examined in the article different approaches to determining the competitiveness of employees. Competitiveness of the company directly depends on the competitiveness of its employees. The formation of the personnel’s competitiveness occurs throughout the life cycle of the workforce.
Keywords: competitiveness of personnel approaches to the personnel competitiveness formation.




«ТАШҚИ РЕКЛАМАНИ ЖОЙЛАШТИРГАНЛИК УЧУН РУХСАТНОМА БЕРИШ» ТАРТИБ-ТАОМИЛИ БЕКОР ҚИЛИНДИ[1]


Бугунги бозор иқтисодиёти ва жадал ривожланаётган рақобат муҳити шароитида товар ва хизматалар бозорида тадбиркорлар ўз ўрнини эгаллаши учун рекламанинг ўрни катта аҳамият касб этади. Реклама бозорини янада ривожлантириш ва тадбиркорларга кенг йўл очиш мақ­садида мамлакатимизда мустаҳкам ҳуқуқий асослар яратилган.
Ўзбекистон Республикасининг «Реклама тўғ­рисида»ги қонуни соҳани хуқуқий жиҳатдан тартибга солиб турувчи асосий ҳужжат ҳисобланади.
Реклама қонунчилигидаги ўзгаришлар, янгиликлар ҳақида тадбиркорлар мунтазам хабардор қилиниб борилмоқда. Профилактик чоралар кўрилишига қарамасдан, мазкур қонунчилик талаб­лари бузилиш ҳолатлари ҳамон кузатилмоқда. Қонун бузилиш ҳолатлари келиб чиқишининг асосий сабабларидан бири – «реклама» тушунчаси билан «эълон» тушунчасини фарқламаслик ҳисобланади.
«Реклама тўғрисида»ги Қонунга асосан, оммавий ахборот воситалари орқали (телевидение, радио, босма нашрлар) ташқи реклама воситалари (алоҳида махсус конструкция, тахталавҳа, экран, бино, иншоот, йўл чеккалари, кўча ёритгичларининг таянчлари ва ҳоказолар), каталоглар, варақалар, афишалар, плакатлар, календарлар, урналар, соябонлар, нурли ва газнурли мосламалар, умуман тижорат мақсадида тарқатиладиган барча ахборот, хабарлар ва маълумотлар реклама ҳисобланади.
Тижорат мақсадларини кўзламаган оммавий ахборот воситаларида чоп этилган, корхоналарнинг тугатилиши, банкрот деб эълон қилиниши, ҳужжатларнинг йўқолганлиги ҳақидаги, корхона ўзи эгаллаб турган бинода лавҳада акс эттирилган номи, унинг жойлашган (юридик) манзили ва иш тартиби ҳақида, ишга олиш тўғрисидаги маълумотлар ва бошқалар реклама ҳисобланмайди.
Ташқи рекламани жойлаштириш тартиби маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан ўз ваколатлари доирасида белгиланади. «Реклама тўғрисида»ги Қонуннинг 20-моддасига асосан, муайян шахс эгаллаб турган бинонинг ташқи томони (фасади)да, бинога кириш жойида шу шахс тўғрисида (юридик номи, иш тартиби ва манзили) жойлаштирилган ёки мазкур шахснинг маҳсулоти ҳақида шу бино витринасидаги ахборот (пешлавҳа) реклама деб ҳисобланмайди ва бунинг учун маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг рухсатини олиш талаб этилмайди.
Тошкент вилоятида ўлчамлари 500 см2 дан ошган ҳар қандай ташқи реклама воситаларини (шу жумладан, кўчма реклама – штендер, кўрсаткич ва бошқаларни) хизмат кўрсатувчи/сотувчи/ишлаб чиқарувчи/ижрочи биносининг ташқи томони (фасади)да ва бинодан ташқарида «Вилоят ҳокимлигининг ташқи рекламани жойлаштириш бўйича комиссиясининг рухсати»ни олмасдан жойлаштириш ташқи рекламани жойлаштириш тартибининг бузилиши ҳисобланади ва маъмурий ҳуқуқбузарлик сифатида баҳоланади.
Шунингдек, ташқи рекламани маданий мерос объектлари, йўл белгилари ва светофорларда, уларнинг тиргаклари ёки ҳаракатни тартибга солиб турувчи бошқа ҳар қандай қурилмаларда, шунингдек, довдарахтларни пайҳон қилиш ва туташ ҳудуддаги ободонлаштириш воситаларини бузиш йўли билан жойлаштириш тақиқланади.
Нотўғри реклама тарқатиш, яширин рекламадан фойдаланиш тақиқланади.
Тамаки, тамаки маҳсулотлари ва ҳар қандай қувватдаги алкоголли ичимликлар рекламаси тақиқланади
Рекламадан фойдаланувчиларни чалғитувчи ёки чалғитиши мумкин бўлган («номер один», «самый», «лучший», «всегда», «первый», «лидер», «только», «эффективный», «настоящий», «идеал», «энг сифатли», «энг малакали», «энг аниқ», «энг тезкор», «энг сўнги», «энг тўлиқ», «фақат бизда», «фақатгина», «етакчи», «экологик тоза», «соф», «тирик маҳсулот», «енгил таъм», «жуда олий сифатда», «Халқаро стандартларга тўлиқ жавоб берадиган», «барча талабларга тўлиқ жавоб берадиган», «100 фоиз кафолат, 100 фоиз натижа», «барча», «ҳар қандай») ишончсиз сўзлар ва иборалардан исбот, далил ва асосларсиз фойдаланиш мумкин эмас.
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2013 йил 15 мартдаги 225-сонли қарорига мувофиқ, ташқи рекламани жойлаштирганлик учун рухсатнома бериш маҳаллий ҳокимликлар томонидан «Ягона дарча» тамойили бўйича (жорий йил 1 январидан Давлат хизматлари агентлиги томонидан) амалга оширилди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 11 апрелдаги «Тадбиркорлик фаолияти соҳасидаги лицензиялаш ва рухсат бериш тартиб-таомилларини янада қисқартириш ва соддалаштириш, шунингдек, бизнес юритиш шарт-шароитларини яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПФ-5409-сонли фармони билан тасдиқланган 2018 йил 1 июндан бошлаб бекор қилинадиган тадбиркорлик фаолияти соҳасидаги лицензияланадиган фаолият ва рухсат бериш тартиб-таомилларининг айрим турлари Рўйхатига – ташқи рекламани жойлаштиришга рухсатнома олиш тартиби ҳам киритилган.
Бунда, мазкур рухсат берувчи тартиб-таомил бекор қилиниб, ташқи реклама воситаларига рекламани жойлаштириш муносабатлари шартнома асосида (мустақил) амалга оширилиши белгилаб қўйилган.
Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, ташқи реклама воситаларига жойлаштирилаётган рекламанинг матни ва ундаги тасвирларнинг «Реклама тўғрисида»ги Қонун талабларига мувофиқ эканлиги тўғрисида бериладиган рухсат олиш тартиби бекор қилинди.
Аммо ташқи реклама воситаларини (алоҳида конструкциялар, штендерлар ва бинолар, кўп­риклар ва бошқалар) ўрнатиш учун рухсат олиш тартиби бекор қилинмаган.
Тадбиркорлик субъектлари (шу жумладан, фуқаролар) реклама берувчи, реклама тайёрловчи ва реклама тарқатувчи сифатида қонунда белгиланган мажбуриятларига эгадирлар.
Ҳурматли тадбиркорлар!
Ташқи рекламани жойлаштиришда Ўзбекистон Республикасининг «Реклама тўғрисида»ги Қонуни талабларига қатъий амал қилишингиз сўралади.
Эслатиб ўтамиз, «Реклама тўғрисида»ги Қонун талабларининг бузилиши Ўзбекистон Республикаси Маъмурий кодексининг 178-1-моддасига мувофиқ маъмурий жавобгарликка сабаб бўлади.
Қўшимча маълумот олиш учун Тошкент вилояти Рақобат бошқармасининг 99871-230-41-81 телефонига мурожаат қилишингиз мумкин.

[1] Ушбу материал Ўзбекистон Республикаси Хусусийлаштирилган корхоналарга кўмаклашиш ва рақобатни ривожлантириш давлат қўмитаси Тошкент вилояти ҳудудий бошқармасининг Тошкент вилояти Матбуот ва ахборот бошқармасида рўйхатдан ўтган босма оммавий ахборот воситаларига 2018 йил 25 июнда йўллаган 01/10-2610-сон хатини ижросини таъминлаш мақсадида чоп этилмоқда.