Журнал «Экономика и финансы» №2, 2018

0
98



МАДРАҲИМОВ Улуғбек Абдухалилович,
иқтисод фанлари доктори

ИҚТИСОДИЙ ЎСИШ СИФАТИГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР ВА УЛАРНИНГ САМАРАДОРЛИГИ ТАҲЛИЛИ
УДК 330.354


МАДРАҲИМОВ У.А. ИҚТИСОДИЙ ЎСИШ СИФАТИГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР ВА УЛАРНИНГ САМАРАДОРЛИГИ ТАҲЛИЛИ

Мақолада иқтисодий ўсишга меҳнат ва капитал омилларининг таъсири таҳлил этилган. Ушбу омиллар хорижий, миллий, давлат ва нодавлат секторлари бўйича баҳоланган . Шунингдек, ялпи омиллар унумдорлигининг секторлардаги ҳолати ва уларнинг ўсиш сифатига таъсири ўрганилган. Олинган натижалар асосида ўсиш сифатини ялпи омиллар унумдорлиги орқали ошириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилган.
Таянч иборалар: инвестициялар, меҳнат, капитал қайтими, меҳнат унумдорлиги, хорижий сектор, миллий сектор, давлат сектори, нодавлат сектор, ялпи омиллар унумдорлиги.


МАДРАҲИМОВ У.А. ФАКТОРЫ, ВЛИЯЮЩИЕ НА КАЧЕСТВО ЭКОНОМИЧЕСКОГО РОСТА И АНАЛИЗ ИХ ЭФФЕКТИВНОСТИ

В статье проанализировано влияние факторов капитала и труд на экономический рост. Эти факторы оценены на иностранном, национальном, государственном и негосударственном секторах. Также, изучены состояние в секторах, совокупность производительности факторов и их влияние на качество роста. На основе полученных результатов разработано предложение по повышению качества экономического роста с помощью совокупности производительности факторов.
Ключевые слова: инвестиции, труд, капиталоотдача, производительность труда, иностранный сектор, национальный сектор, государственный сектор, негосударственный сектор, совокупность производительности факторов.


MADRAHIMOV U.A. FACTORS AFFECTING THE QUALITY OF ECONOMIC GROWTH AND ANALYSIS OF THEIR EFFECTIVENESS

There is analyzed in the article the influence of capital and labor factors on economic growth. These factors are assessed in the foreign, national, state and non-state sectors. Also, there is considered total factors productivity in sectors and their influence on the quality of growth. Based on the obtained results, a proposal has been developed to improve the quality of economic growth implementing total productivity factors.
Keywords: investments, work, capital productivity, labor productivity, foreign sector, national sector, government sector, private sector, total factor productivity.




МУМИНОВ Нозим Гаффарович,
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети «Иқтисодиёт» факультети «Иқтисодиёт назарияси» кафедраси мудири, иқтисод фанлари номзоди, доцент

ИҚТИСОДИЙ ТИЗИМЛАР ТАРАҚҚИЁТИДА ЯШИРИН ИҚТИСОДИЁТНИНГ ЎРНИ
УДК 330.342


МУМИНОВ Н.Г. ИҚТИСОДИЙ ТИЗИМЛАР ТАРАҚҚИЁТИДА ЯШИРИН ИҚТИСОДИЁТНИНГ ЎРНИ

Мақолада цивилизациянинг ҳар қандай босқичида яширин иқтисодиётнинг аҳамияти ва ўрни тадқиқ этилган. Ҳар қандай ижтимоий тизимдаги яширин иқтисодиётнинг хусусиятлари ёритиб берилган.
Таянч иборалар: яширин иқтисодиёт, тараққиёт, режали иқтисодиёт, норасмий фаолият.


МУМИНОВ Н.Г. МЕСТО ТЕНЕВОЙ ЭКОНОМИКИ В РАЗВИТИИ ЭКОНОМИЧЕСКИХ СИСТЕМ

В статье проанализировано значение и место теневой экономики в различных этапах цивилизации. Описаны особенности теневой экономики в условиях любой общественной системы.
Ключевые слова: теневая экономика, развитие, плановая экономика, неофициальная деятельность.


MUMINOV N.G. THE LAND OF THE SHADOW ECONOMY IN THE DEVELOPMENT OF ECONOMIC SYSTEMS

The article analyzes the significance and place of the shadow economy in different stages of civilization. The features of the shadow economy in the conditions of any social system are described.
Keywords: shadow economy, development, planned economy, informal activity.




ЕШИМБЕТОВ Уктам Худайбергенович,
старший научный сотрудник, Каракалпакский научно-исследовательский институт естественных наук Каракалпакского отделения Академии наук Республики Узбекистан, г. Нукус

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ СТРУКТУРЫ ОТРАСЛЕЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ НА БАЗЕ МЕСТНЫХ МИНЕРАЛЬНО-СЫРЬЕВЫХ РЕСУРСОВ РЕСПУБЛИКИ КАРАКАЛПАКСТАН
УДК 330.15


ЕШИМБЕТОВ У.Х. МАҲАЛЛИЙ МИНЕРАЛ ХОМ АШЁ РЕСУРСЛАРИ БАЗАСИДА ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ САНОАТ ТАРМОҚЛАРИ ТАРКИБИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Мақолада маҳаллий минерал хом ашё ресурслари базасида Қорақалпоғистон Республикаси саноатини диверсификация қилиш хусусида фикр юритилади.
Таянч иборалар: тармоқ, саноат, иқтисодиёт, минтақа, диверсификация, минерал хом ашё ресурслар, таркиб, стратегия.


ЕШИМБЕТОВ У.Х. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ СТРУКТУРЫ ОТРАСЛЕЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ НА БАЗЕ МЕСТНЫХ МИНЕРАЛЬНО-СЫРЬЕВЫХ РЕСУРСОВ РЕСПУБЛИКИ КАРАКАЛПАКСТАН

В статье обсуждаются вопросы диверсификации промышленности на базе местных минерально-сырьевых ресурсов Республики Каракалпакстан.
Ключевые слова: отрасль, промышленность, экономика, регион, диверсификация, минерально-сырьевые ресурсы, структура, стратегия.


ESHIMBETOV U.H. NDUSTRIAL STRUCTURE IMPROVEMENT ON THE BASIS OF THE REPUBLIC OF KARAKALPAKSTAN’S LOCAL MINERAL AND ROW MATERIALS UTILIZATION

There is discussed in the article the issues of industry diversification of the Republic of Karakalpakstan on the basis of local mineral and row materials utilization development.
Keywords: industry, branch, economics, diversification, mineral and row materials, structure and strategy.




БАБАБЕКОВА Дилфуза Шерқуловна,
Тошкент молия институти доценти, иқтисод фанлари номзоди

САНОАТ ТАPМОҚЛАPИ PАҚОБАТБАPДОШЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ УСТУВОР ЙЎНАЛИШЛАРИ
УДК: 330.86.065


БАБАБЕКОВА Д.Ш. САНОАТ ТАPМОҚЛАPИ PАҚОБАТБАPДОШЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ УСТУВОР ЙЎНАЛИШЛАРИ

Мақолада замонавий бозор муносабатлаpи шароитида саноат тармоқлаpи pақобатбардошлигини ошириш жараёнида юзага келаётган муаммоларни бартараф этиш юзасидан амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.
Таянч иборалар: рақобатбардошлик, рақобат кураши, технологик рақобатбардошлик, халқаро рақобатбардошлик, мутаносибли ривожланиш, интеллектуал салоҳият, инновацион лойиҳалар, меҳнат бозори.


БАБАБЕКОВА Д.Ш. ПРИОРИТЕТНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ ПОВЫШЕНИЯ КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТИ ОТРАСЛЕЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ
В статье разработаны практические предложения и рекомендации по решению проблем, выявленных при исследовании проблем повышения конкурентоспособности отраслей промышленности в современных условиях рыночных отношений.
Ключевые слова: конкурентоспособность, конкурентная борьба, технологическая конкурентоспособность, международная конкурентоспособность, пропорциальное развитие, интеллектуальный потенциал, инновационные проекты, рынок труда.


BABABEKOVA D.Sh. PRIORITY DIRECTIONS OF INDUSTRIAL SECTORS COMPETITIVENESS INCREASING

There are developed practical offers and recommendations for solution of the problems which revealed in researches devoted to issues of increasing industrial branches competitiveness in modern conditions of the market relations.
Keywords: competitiveness, competition, technological competitiveness, international competitiveness, proportional development, intellectual potential, innovative projects, labor market.




МУСАГАЛИЕВ Ажинияз Жумагулович,
Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ табиий фанлар илмий тадқиқот институти доценти, иқтисод фанлари номзоди

МИНТАҚА МАҲАЛЛИЙ БЮДЖЕТИ ДАРОМАДЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА РЕСУРС СОЛИҚЛАРИНИНГ РОЛИ
УДК: 336.221 (575.1)


МУСАГАЛИЕВ А.Ж. МИНТАҚА МАҲАЛЛИЙ БЮДЖЕТИ ДАРОМАДЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА РЕСУРС СОЛИҚЛАРИНИНГ РОЛИ

Мақолада Қорақалпоғистон Республикаси бюджет даромадлари шаклланишида ресурс солиқ-ларининг тутган ўрни ҳақида ёзилган. Хусусан, минтақа маҳаллий бюджетида ресурс солиқлари таркибида юридик шахслардан олинадиган ер солиғи, ер қаъридан ва сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқлар таҳлил ва тадқиқ этилган. Маҳаллий бюджетга ресурс солиқлари тушумларида туманларнинг тутган ўрни кўрсатилган. Шунингдек, ресурс солиқлари тушумлари ўсиши ҳисобига Қорақалпоғистон Республикаси бюджет даромадларини барқарорлаштириш таклиф этилган.
Таянч иборалар: бюджет даромадлари, ресурс солиқлари, юридик шахслар, солиқ тушумлари, ер, ер қаъри, сув ресурслари, туманлар улуши, маҳаллий бюджет.


МУСАГАЛИЕВ А.Ж. РОЛЬ РЕСУРСНЫХ НАЛОГОВ В ФОРМИРОВАНИИ ДОХОДОВ МЕСТНОГО БЮДЖЕТА РЕГИОНА

В статье говорится о роли ресурсных налогов в формировании доходов бюджета Республики Каракалпакстан. В частности, исследованы и проанализированы земельный налог, уплачиваемый юридическими лицами, налоги за пользование недр и водных ресурсов в местном бюджете ре-гиона. Освещен удельный вес районов в поступлениях ресурсных налогов в местный бюджет. Также даны рекомендации по стабилизации доходов бюджета Республики Каракалпакстан за счет роста поступ¬лений ресурсных налогов.
Ключевые слова: доходы бюджета, ресурсные налоги, юридические лица, налоговые поступления, земля, недра, водные ресурсы, удельный вес районов, местный бюджет.


MUSAGALIEV A.J. THE ROLE OF RESOURCE TAXES IN THE FORMATION OF LOCAL BUDGET REVENUES OF THE REGION

Article is devoted to the the role of resource taxes in the formation of budget revenues of the Republic of Karakalpakstan. In particular, there is investigated and analyzed the land tax paid by legal entities, taxes for the use of subsoil and water resources in local budget of the region. The proportion of districts in the revenues of resource taxes in the local budget is highlighted. Also, recommendations on stabilization of budget revenues of the Republic of Karakalpakstan are given due to increase of income from resource taxes.
Keywords: budget revenues, resource taxes, legal entities, tax revenues, land, subsoil, water resources, proportion of districts, local budget.




ГРАХОВ Валерий Павлович,
профессор Ижевского государственного технического университета имени
М.Т.Калашникова, доктор экономических наук;
МОХНАЧЕВ Сергей Анатольевич,
доцент Ижевского государственного технического университета имени
М.Т.Калашникова, кандидат экономических наук;
ТАРАНУХА Наталья Леонидовна,
профессор Ижевского государственного технического университета имени
М.Т.Калашникова, доктор экономических наук;
ПУШКАРЕВ В.О.,
студент Ижевского государственного технического университета имени
М.Т.Калашникова

РОЛЬ РАЗВИТИЯ ДЕВЕЛОПМЕНТА В РОССИИ КАК ФАКТОР РЕАЛИЗАЦИИ ЖИЛИЩНОЙ ПРОГРАММЫ
УДК 332.832.2


ГРАХОВ В.П., МОХНАЧЕВ С.А., ТАРАНУХА Н.Л., ПУШКАРЕВ В.О. РОССИЯДА ДЕВЕЛОПМЕНТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ РОЛИ УЙ-ЖОЙ ДАСТУРИНИ АМАЛГА ОШИРИШНИНГ ОМИЛИ СИФАТИДА

Муаллифлар томонидан Россияда девелопментнинг ривожланиши тадқиқ этилган. Шу билан бирга, девелопмент иқтисодий категория сифатида унинг ривожи ва фаолиятига таъсир кўрсатувчи ташқи муҳит билан ўзаро боғлиқдир. Очиқ маълумотлар асосида мақолада Россияда девелопментнинг шакл¬ланиш шарт-шароитлари ва ривожланиш қонуниятлари аниқланди.
Таянч иборалар: иқтисодиёт, девелопмент, ривожланиш тенденциялари, ривожланиш қонуниятлари, уй-жой бозори.


ГРАХОВ В.П., МОХНАЧЕВ С.А., ТАРАНУХА Н.Л., ПУШКАРЕВ В.О. РОЛЬ РАЗВИТИЯ ДЕВЕЛОПМЕНТА В РОССИИ КАК ФАКТОР РЕАЛИЗАЦИИ ЖИЛИЩНОЙ ПРОГРАММЫ

Авторами статьи исследовано развитие девелопмента в России. При этом отмечено, что девелопмент[1] как экономическая система, взаимосвязан с внешней средой, оказывающей существенное влияние на его развитие и результаты деятельности. На основе открытой информации в статье определены условия становления девелопмента в России, выявлены основные тенденции и закономерности развития девелопмента в России.
Ключевые слова: экономика, девелопмент, тенденции развития, закономерности развития, рынок жилья.


GRAHOV V.P., MOHNACHOV S.A. TARANUHA N.L. PUSHKAREV V.O. REAL ESTATE MARKET DEVELOPMENT IN RUSSIA
The authors investigated the development of real estate development in Russia. It is noted that development as an economic system, are interrelated with the external environment which have a significant effect on its development and performance. Based on the information in the article the conditions of formation of development in Russia, main trends and regularities of development in Russia are discussed.
Keywords: economy, development, development trends, patterns of development, the housing market.

[1] Девелоперская деятельность – это разновидность предпринимательской деятельности, связанная со строитель­ством, а также реконструкцией, реставрацией и т.д. существующих зданий, строений и сооружений капитального характера либо земельных участков и приводящей в итоге к (развитию) росту их рыночной стоимости. (Ред.)

 




МАМАТОВ Бахадир Сафаралиевич,
Тошкент молия институти «Пенсия иши» кафедраси мудири;
АМЕТОВА Фотима Розматовна,
Тошкент молия институти «Пенсия иши» кафедраси ўқитувчиси

ЖАМҒАРИБ БОРИЛАДИГАН ПЕНСИЯ ТИЗИМИ ДАРОМАДЛАРИ ВА ХАРАЖАТЛАРИ МУТАНОСИБЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ
УДК 336.13


МАМАТОВ Б.С., АМЕТОВА Ф.Р. ЖАМҒАРИБ БОРИЛАДИГАН ПЕНСИЯ ТИЗИМИ ДАРОМАДЛАРИ ВА ХАРАЖАТЛАРИ МУТАНОСИБЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ

Мақолада Ўзбекистонда жамғариб бориладиган пенсия таъминоти тизими маблағларининг шаклланиши ва сарфланиши мутаносиблигини таъминлашга таъсир этувчи омиллар аниқланган. Тадқиқотлар асосида жамғариб бориладиган пенсия тизими тараққиётига йўналтирилган таклиф-тавсиялар ишлаб чиқилган.
Таянч иборалар: пенсия, пенсия таъминоти, жамғариб бориладиган пенсия таъминоти, иш ҳақи, жисмоний шахсларнинг даромад солиғи, Халқ банки, иш билан банд аҳоли, демографик омиллар.


МАМАТОВ Б.С., АМЕТОВА Ф.Р. ОБЕСПЕЧЕНИЕ СБАЛАНСИРОВАННОСТИ ДОХОДОВ И РАСХОДОВ НАКОПИТЕЛЬНОЙ ПЕНСИОННОЙ СИСТЕМЫ

В статье определены факторы, влияющие на обеспечение сбалансированности формирования и расходования средств системы накопительного пенсионного обеспечения в Узбекистане. На основе исследования разработаны предложения и рекомендации, направленные на развитие накопительного пенсионного обеспечения.
Ключевые слова: пенсия, пенсионное обеспечение, накопительное пенсионое обеспечение, заработная плата, налог на доход физических лиц, Народный банк, занятое население, демографические факторы.


Mamatov B.S., Ametova F.R. ENSURING THE BALANCE OF INCOME AND EXPENDITURE OF THE ACCUMULATIVE PENSION SYSTEM

In the article are defined the factors influencing to ensuring balanced formation and expenditure of means of accumulative pension system provision in Uzbekistan. On the basis of a research the offers and recommendations aimed at the development of accumulative pension provision are developed.
Key words: Pension, pension provision, accumulative pension provision, wages, personal income tax, the Xalk Bank, the employed population, demographic factors.




АЛМАТОВ Шерзод Равшанжонович,
Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқарув академияси, иқтисодий соҳа менежменти 2-босқич тингловчиси

ДОРИ ВОСИТАЛАРИГА НАРХ БЕЛГИЛАШ ВА УЛАРНИ СОТИБ ОЛИШ СИЁСАТИ ДОИРАСИДА ҚЎЛЛАНИЛАДИГАН УСУЛЛАР
УДК 338.518


АЛМАТОВ Ш.Р. ДОРИ ВОСИТАЛАРИГА НАРХ БЕЛГИЛАШ ВА УЛАРНИ СОТИБ ОЛИШ СИЁСАТИ ДОИРАСИДА ҚЎЛЛАНИЛАДИГАН УСУЛЛАР

Мақолада дунёда дори нархларини тартибга солишда қўлланиладиган усуллар таснифланган. Муаллиф ҳар бир усулнинг моҳияти ва камчиликларини очиб берган ва бу усулларнинг самарасини ошириш учун таклифлар билдирган.
Таянч иборалар: дори нархини тартибга солиш, ташқи ҳавола асосида нархни шакллантириш, ички ҳавола асосида нархни шакллантириш, фармако-иқтисодиёт асосида баҳолаш, «харажат плюс» усули, улгуржи дистрибьютор устамаси, чакана савдо устамаси, ижобий рўйхат, тендер, ҳамтўлов, бренд премияси, дженерик.


АЛМАТОВ Ш.Р. МЕТОДЫ, ИСПОЛЬЗУЕМЫЕ В ПОЛИТИКЕ УСТАНОВЛЕНИЯ ЦЕН И ЗАКУПА ЛЕКАРСТВЕННЫХ СРЕДСТВ

В статье классифицированы методы, применяемые при регулировании цен на лекарства. Автор раскрыл суть и недостатки каждого метода, а также изложил предложения по повышения эффективности использования этих методов.
Ключевые слова: регулирование цен на лекарства, внешнее референтное ценообразование, внут-реннее референтное ценообразование, фармакологическая-экономическая оценка, метод «издержки плюс», оптовая дистрибьюторская наценка, розничняя торговая наценка, положительный список, тендер, сооплата, премия за бренд, дженерик.


ALMATOV Sh.R. METHODS APPLIED IN POLICY OF PRICING AND PURCHASING PHARMACEUTICALS

In the article classified methods used in pharmaceutical drug’s price regulation. Author described essence and shortcomings of each method and made proposals for increasing efficiency of each method.
Keywords: regulation of drug prices, external reference pricing, internal reference pricing, pharmaco-economic evaluation, cost plus pricing, wholesale mark-up, retail mark-up, positive list, tender, co-payment, brand premium, generic.




НАЗАРОВА Феруза Усмановна,
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети «Иқтисодиёт» факультети «Минтақавий иқтисодиёт» кафедраси катта ўқитувчиси

ЎЗБЕКИСТОН МИНТАҚАЛАРИНИНГ МУТАНОСИБ РИВОЖЛАНИШИНИ ТАЪМИНЛАШДА ИНВЕСТИЦИЯЛАРДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ
УДК 330.322.2


НАЗАРОВА Ф.У. ЎЗБЕКИСТОН МИНТАҚАЛАРИНИНГ МУТАНОСИБ РИВОЖЛАНИШИНИ ТАЪМИНЛАШДА ИНВЕСТИЦИЯЛАРДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ

Мақолада Ўзбекистон ижтимоий-иқтисодий ривожланишидаги минтақавий тафовутларни қисқартиришда инвестициялардан самарали фойдаланиш, асосий капиталга киритилаётган инвес-тициялар, шунингдек, жалб этилаётган хорижий инвестиция ва кредитларнинг ҳудудий таркибини такомиллаштириш, бу соҳада мавжуд муаммолар ва уларни ҳал этиш масалалари ёритилган.
Таянч иборалар: инвестиция, хорижий инвестиция ва кредитлар, минтақавий тафовут, иқтисодиётни ҳудудий ташкил этишнинг янги шакллари, эркин индустриал зоналар, кластер.


НАЗАРОВА Ф.У. ЭФФЕКТИВНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИНВЕСТИЦИЙ В ОБЕСПЕЧЕНИИ СБАЛАНСИРОВАННОГО РАЗВИТИЯ РЕГИОНОВ УЗБЕКИСТАНА

В статье рассмотрены вопросы эффективного использования инвестиций для выравнивания региональных дифференциаций в социально-экономическом развитии Узбекистана, совершенствования территориальной структуры инвестиций в основной капитал, а также привлекаемых иностранных инвестиций и кредитов, имеющиеся проблемы в данной сфере и пути их решения.
Ключевые слова: инвестиция, иностранные инвестиции и кредиты, региональная дифференциация, новые формы территориальной организации экономики, свободные индустриальные зоны, кластер.


NAZAROVA F.U. INVESTMENTS EFFICIENCY IN PROVIDING BALANCED DEVELOPMENT OF UZBEKISTAN’S REGIONS

There is considered in the article the issues of investments efficiency for limiting differentiations of Uzbekistan’s region’s social and economic development. The attention is paid to improvement the territorial structure of investments into basic capitals, as well problems of foreign investments and credits attraction, existing problems in this area and made suggestions of solving these.
Keywords: investment, foreign investments and credits, regional differentiation, new forms of territorial organization of the economy, free industrial zones, cluster.




ХОШИМОВ Пазлиддин Зухурович,
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий
университети «Иқтисодиёт» факультети «Минтақавий иқтисодиёт» кафедраси мудири, иқтисод фанлари номзоди, доцент

КИЧИК ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛИЯТИ ИҚТИСОДИЙ ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ ДОЛЗАРБ АҲАМИЯТЛИ МУАММО