Журнал «Экономика и финансы» №6, 2017

0
114
Журнал

МУНДАРИЖА / СОДЕРЖАНИЕ

Хамраев О.Я. Давлат секторининг назарий асослари ва миллий иқтисодиётдаги роли


ХАМРАЕВ О.Я. ДАВЛАТ СЕКТОРИНИНГ НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ ВА МИЛЛИЙ
ИҚТИСОДИЁТДАГИ РОЛИ
Дунёнинг барча мамлакатларида давлат ва нодавлат секторлари ўртасидаги нисбат тур
лича бўлиб, унда давлат секторининг улуши турли даражада ривожланган. Давлат секторининг иқтисодиётдаги роли ва чегараси ҳозиргача қатъий белгиланмаса-да, уни тадқиқ этишга бўлган интилишлар қизғин давом этмоқда.
Таянч иборалар: давлат сектори, нодавлат сектори, хусусий сектор, миллий иқтисодиёт, давлат мулки, давлат бюджети, ЯИМда солиқларнинг улуши, минимал чегара.


ХАМРАЕВ О.Я. ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ГОСУДАРСТВЕННОГО СЕКТОРА И РОЛЬ В НАЦИОНАЛЬНОЙ ЭКОНОМИКЕ
Во всех государствах мира наблюдается разное соотношение госудаственного и част-
ного секторов, где доля государственного сектора имеет разную степень развития. На
сегодняшний день нет точного определения роли и предела государственного сектора
экономики и это интенсивно обсуждается между учеными в процессе исследования этой проблемы.
Ключевые слова: государственный сектор, негосударственный сектор, частный сектор, национальная экономика, государственная собственность, государственный бюджет, минимальный предел.


KHAMRAEV O.YA. THE THEORETICAL BASIS OF THE PUBLIC SECTOR AND THE ROLE IN THE NATIONAL ECONOMY
In all governments of the world, there is a different ratio of the public and private sectors,
where the share of the public sector has a different degree of development. Today, there is no exact definition of a role and a limit of public sector of economy and it is intensively discussed between scientists in the course of the research of this problem.
Keywords: public sector, non-public sector, private sector, national economy, state ownership, government budget, minimum limit.

Ражабов Ў.Д. Касаначилик – бандлик ва оила бюджети даромадларини оширишнинг
қўшимча манбаи


РАЖАБОВ Ў.Д. КАСАНАЧИЛИК – БАНДЛИК ВА ОИЛА БЮДЖЕТИ ДАРОМАДЛАРИНИ ОШИРИШНИНГ ҚЎШИМЧА МАНБАИ
Мақолада ҳозирги шароитда оилавий тадбиркорликни ташкил қилиш ва ривожлантиришда касаначилик фаолиятининг аҳамияти ва уни йўлга қўйишнинг ижтимоий-иқтисодий ҳамда ҳуқуқий масалалари ва рағбатлантиришнинг асосий йўналишлари кўриб чиқилган.
Таянч иборалар: касаначилик фаолияти, уй шароитида меҳнатни ташкил қилиш, меҳнат кооперацияси, муқобил йўллар, оила фаровонлиги, ижтимоий муаммоларнинг юмшаши, меҳнатга муносабат, масъулиятни ҳис этиш, иш сифати, меҳнат стажи, меҳнат таътилидан фойдаланиш, манфаат.


РАЖАБОВ У.Д. НАДОМНИЧЕСТВО КАК ДОПОЛЬНИТЕЛЬНЫЙ ИСТОЧНИК
ПОВЫШЕНИЯ ЗАНЯТОСТИ И УВЕЛИЧЕНИЯ ДОХОДОВ СЕМЕЙНЫХ БЮДЖЕТОВ
В статье рассматриваются правовые и социально-экономические аспекты надомничества, как важного фактора становления семейного предпринимательства и формирования доходов семей и направлений стимулирования его развития в современных условиях.
Ключевые слова: деятельность надомников, организация труда в домашних условиях, трудовая кооперация, приемлемые способы, благосостояние семьи, смягчение социальной напряженности, отношение к труду, восприятие ответственности, качество труда, трудовой стаж, использование трудового отпуска, интересы.


RAJABOV O.D. HANDCRAFT IS AS SOURCE OF UNEMPLOYMENT PROBLEMS SOLVING AND FAMILY BUDGETS GROWTH.
The article highlights the legal and socio-economic issues of the handcraft industry, as an
important form of family businesses employment, sources of families’ revenues and the ways of stipulation of the industry development.
Keywords: handcraft activity, arrangements of home jobs, labor cooperation, optimized ways, families wellbeing, softening of social problems, relevance to work, feeling of responsibility, quality of jobs, length, vacations (holiday) rights, interests.

Мусаев Х.Х. Система статистики туризма в Узбекистане и ее роль в дальнейшем повышении потенциала отрасли


МУСАЕВ Х.Х. ЎЗБЕКИСТОНДА ТУРИЗМ СТАТИСТИКАСИ ТИЗИМИ ҲАМДА СОҲА
САЛОҲИЯТИНИ ЯНАДА ОШИРИШДА ТУТГАН ЎРНИ
Бугунги кунда Ўзбекистонда туризмни ривожлантиришда энг асосий масалалардан бири — ташқаридан кириб келувчи хорижий фуқаролар ва ташқарига чиқувчи мамлакат фуқаролари ҳамда мамлакат ичида миграция кўрсаткичлари ҳақидаги аниқ маълумотларнинг мавжуд эмаслигидир. Мазкур илмий мақолада Ўзбекистонда туризм соҳасидаги статистика тизимининг жорий ҳолати таҳлил қилинган, ўрганиш натижаларига кўра тизимни такомиллаштириш юзасидан таклифлар ишлаб чиқилган.
Таянч иборалар: туризм, туризм бўйича статистика тизими, Халқаро туризм ташкилоти (UNWTO), Давлат статистика қўмитаси, туристик ташрифлар характеристикаси, туристик ташрифлар концепцияси.


МУСАЕВ Х.Х. СИСТЕМА СТАТИСТИКИ ТУРИЗМА В УЗБЕКИСТАНЕ И ЕЕ РОЛЬ В
ДАЛЬНЕЙШЕМ ПОВЫШЕНИИ ПОТЕНЦИАЛА ОТРАСЛИ
Сегодня одним из актуальных вопросов в развитии туризма в Узбекистане является
отсутствие четких данных о количестве въезжающих иностранных граждан, выезжающих сограждан, а также миграции внутри Узбекистана. В данной научной статье проанализирована действующая система статистики в области туризма в Узбекистане, по итогам изучения выработаны предложения по усовершенствованию данной системы.
Ключевые слова: туризм, система статистики по туризму, Всемирная туристическая организация (ЮНВТО), Государственный комитет по статистике, характеристики туристских поездок, концепция туристской поездки.


MUSAEV H.H. THE SYSTEM OF STATISTICS TOURISM IN UZBEKISTAN, ITS ROLE IN FURTHER ENHANCING THE CAPACITY OF TOURISM
Today, one of the most pressing issues in the development of tourism in Uzbekistan is the
absence of clear data on the number of foreign visitors entering, leaving citizens, as well as
migration within Uzbekistan. There is analyzed in the article the current system of tourism
statistics in Uzbekistan, according to the results of the study, there are provided some proposals for improvements of the system.
Keywords: tоurism, statistical system on tourism, the World Tourism Organization (UNWTO), the State Statistics Committee, the characteristics of tourist arrivals, tourist travel concept.

Хайдаров М. Маҳаллий бюджетлар мустақиллигини ошириш масалалари


ХАЙДАРОВ М. МАҲАЛЛИЙ БЮДЖЕТЛАР МУСТАҚИЛЛИГИНИ
ОШИРИШ МАСАЛАЛАРИ
Мақолада маҳаллий бюджетлар мустақиллигини таъминлаш билан боғлиқ масалалар
кўтарилган. Жумладан, бу борада қабул қилинган фармойиш ва қарорлар келтирилган.
Қўшимча қиймат солиғи билан боғлиқ муаммолар муҳокама қилинган.
Таянч иборалар: маҳаллий ҳокимият, бюджет, номарказлаштириш, солиқлар, бюджет
ваколатлари.


ХАЙДАРОВ М.Т. ВОПРОСЫ ПОВЫШЕНИЕ САМОСТОЯТЕЛЬНОСТИ
МЕСТНЫХ БЮДЖЕТОВ
В статье поднимаются вопросы, связанные с повышением самостоятельности местных
бюджетов. Приводятся принятые в этой связи правительственные указы и постановления. Обсуждаются проблемы, связанные с применением налога на добавленную стоимость.
Ключевые слова: местные власти, бюджет, децентрализация, налоги, бюджетные полномочия.


KHAYDAROV M.Т. THE ISSUES OF LOCAL BUDGETS INDEPENDENCY
There is discussed in the article the local budget independency increasing issues. Provided
data of the Government Order and Decision taken in that regards. As well it is discussing the problems connected with add value tax implementation.
Keywords: local authorities, public budget, decentralization, taxes, the budget credentials.

Юлдашев С.Н., Азимова Ф.П. Бозор иқтисодиёти ривожланган мамлакатларда солиқ
сиёсати тажрибаси


ЮЛДАШЕВ С.Н., АЗИМОВА Ф.П. БОЗОР ИҚТИСОДИЁТИ РИВОЖЛАНГАН
МАМЛАКАТЛАРДА СОЛИҚ СИЁСАТИ ТАЖРИБАСИ
Мақолада бозор иқтисодиёти ривожланган мамлакатларнинг бюджет-солиқ сиёсати
орқали иқтисодиётни тартибга солиш борасидаги тажрибалари келтирилган. Ўзбекистонда иқтисодиётни модернизациялаш даврида ишлаб чиқаришни техник ва технологик қайта жиҳозлашни солиқлар воситасида рағбатлантириш механизмини такомиллаштиришдаги аҳамияти кўрсатилган.
Таянч сўзлар: солиқ тизими, солиқ имтиёзлари, солиқ базаси, солиқ ставкаси, солиқ
тўсиқлари.


ЮЛДАШЕВ С.Н., АЗИМОВА Ф.П. ОПЫТ НАЛОГОВОЙ ПОЛИТИКИ СТРАН С РАЗВИТОЙ РЫНОЧНОЙ ЭКОНОМИКОЙ
В статье приводится опыт стран с развитой рыночной экономикой в области регулиро-
вания экономики посредством бюджетно-налоговой политики. Показаны её значения в
совершенствовании механизма налогового стимулирования, технического и технологического оснащения производства в период модернизации экономики Узбекистана.
Ключевые слова: налоговая система, налоговые льготы, налоговая база, налоговая ставка, налоговые бремя.


YULDASHEV S.N., AZIMOVA F.P. TAX POLICY EXPERIENCE OF ADVANCED MARKET
ECONOMY COUNTRIES
The article is describing tax-budget policy in the advanced market economy states. There
are discussed opportunities of technical and technological productions improving through taxpublic budget politic stimulation in the conditions of Uzbekistan’s economy modernizing.
Key words: tax system, tax previligies, tax base, tax policy.

Қурбонов Ш.М. Халқ таълими муассасалари ходимлари меҳнатига ҳақ тўлаш тартиби
ва унинг бухгалтерия ҳисоби


Виногоров Г.Г. Совершенствование классификации видов отчетности


ҚУРБОНОВ Ш.М. ХАЛҚ ТАЪЛИМИ МУАССАСАЛАРИ ХОДИМЛАРИ МЕҲНАТИГА ҲАҚ ТЎЛАШ ТАРТИБИ ВА УНИНГ БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИ
Мақолада халқ таълими муассасаларида меҳнатга хақ тўлаш тизими, уни тартибга солувчи меъёрий ҳужжатлар, мезонлар, тўланган хақ бўйича амалга ошириладиган бухгалтерия ҳисоб-китоблари келтирилган.
Таянч иборалар: тариф, ставкалар, лавозимлар, малака тоифаси, муассаса типи, контингент сони, проводка, дебит, кредит.


КУРБАНОВ Ш. М. ПОРЯДОК ОПЛАТЫ ТРУДА В УЧРЕЖДЕНИЯХ НАРОДНОГО
ОБРАЗОВАНИЯ И ЕГО БУХГАЛТЕРСКИЙ УЧЕТ
В статье приводятся сведения о системе оплаты труда в учреждениях народного обра-
зования, его регулирующая нормативно-правовая база и бухгалтерские операции по осуществленным платам.
Ключевые слова: тарифные ставки, должности, квалификационная сетка, тип учреждения, численность контингента, проводка, дебет, кредит.


KURBANOV SH.M. THE ORDER OF SALARY PAYMENT IN THE PUBLIC EDUCATION
INSTITUTIONS AND ACCOUNTING
There is discussed in the article the system of salary payment in public schools, regulating
legislations basics accounting operations reflecting the implementing operations.
Keywords: tariffs of salaries, positions, qualification rate, institution’s type, contingency
amount, accounting transaction, output records, impute records.


ВИНОГОРОВ Г.Г. ҲИСОБОТЛАР ТУРЛАРИНИ ТАСНИФЛАШНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ
Мақолада турли муаллифлар томонидан ҳисоботлар турларини таснифланиши кўриб
чиқилган. Унда ҳозирги замон шароитда келтирилган ҳисоботлар турларининг таснифланиши етарли эмаслиги таъкидланади. Амалга оширилган тадқиқотлар асосида корхоналар ҳисоботини барқарор (стабил) тараққиёт ҳисоботи ва корхоналар ижтимоий ҳисоботини киритиш лозимлиги таъкидланади. Бундай ҳисоботлар вазиятнинг тўлиқ акс этишига замин яратади.
Таянч иборалар: таснифлаш, ҳисобот, Глобал келишув, тадбиркорлик.


ВИНОГОРОВ Г.Г. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ КЛАССИФИКАЦИИ ВИДОВ ОТЧЕТНОСТИ
В статье рассматривается классификация отчетности (по видам) у различных авторов.
Указывается, что в современных условиях выделенных классификационных аспектов уже недостаточно, и на основе проведенного исследования справедливо предлагается их дополнить корпоративной отчетностью в области устойчивого развития или корпоративной социальной отчетностью, что более объективно характеризует ситуацию в этом вопросе.
Ключевые слова: классификация, отчетность, Глобальный договор, бизнес


VINOGRADOV G.G. PERFECTION OF REPORTING CLASSIFICATION BY TIPES
The article deals with the classification of reporting ( by type) from different authors. It is
pointed out that in modern conditions highlighted aspects of classification is no longer enough On the basis of implemented research it is proposed to complement corporate reporting with data of sustainable development and corporate social responsibility, which makes the situation more objectively.
Keywords: classification, reporting, the Global compact, business.

Ниёзов М.А., Нишонова Д.Б. Жаҳон мамлакатларининг қарзлари: замонавий жиҳатлари, рейтинглари ва Хитой қарз ўпқони


НИЁЗОВ М. А., НИШОНОВА Д.Б. ЖАҲОН МАМЛАКАТЛАРИНИНГ ҚАРЗЛАРИ:
ЗАМОНАВИЙ ЖИҲАТЛАРИ, РЕЙТИНГЛАРИ ВА ХИТОЙ ҚАРЗ ЎПҚОНИ
Мақолада жаҳонда қарздорлик бўйича биринчи ўнталикка кирувчи мамлакатлардаги
қарздорлик ҳолати бўйича қисқача маълумот берилган. Шу билан бирга Хитойнинг ташқи қарзи жадал суръатлар билан ўсиб бориши ва унинг миллий ҳамда глобал иқтисодиётга таҳдиди борасида тўхталиб ўтилган.
Таянч иборалар: қарздорлик, давлат қарзи, глобал иқтисодиёт, қарздорлик мажбури-
ятлари.


НИЁЗОВ М.А., НИШОНОВА Д.Б. ДОЛГИ СТРАН МИРА: СОВРЕМЕННЫЕ АСПЕКТЫ, ИХ РЕЙТИНГИ И КИТАЙСКАЯ ДОЛГОВАЯ ЯМА
В статье дана краткая информация по странам, входящим в первую десятку рейтинга
стран-задолжников. Также описан быстрый рост темпов внешней задолженности Китая и его влияние на национальную и глобальную экономику.
Ключевые слова: задолженность, государственный долг, глобальная экономика, долговые объязательства.


NIYOZOV M.A., NISHONOVA D.B. INDEBTEDNESS OF WORLD STATES: MODERN VISION, THEIR RATING AND THE CHINA’S DEBT BOMB
There is provided in the article the brief information about states in the list of ten biggest
debtors rating. As well there is described quick growth of China debts and that influence to
the national and international economy.
Keywords: indebtedness, state debt, global economy, debt obligations.

Жураев Й.Д. Ўзбекистонда олий таълим тизимининг яқин келажакдаги истиқболи


ЖУРАЕВ Й.Д. ЎЗБЕКИСТОНДА ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИНИНГ ЯҚИН КЕЛАЖАКДАГИ ИСТИҚБОЛИ
Олий таълим мамлакат тараққиётини белгилаб берувчи, жамият ҳаётининг барча
жабҳасини ислоҳ этишда ва шу билан биргаликда ҳал қилувчи вазифани бажарувчи тизим ҳисобланади. Мақолада республикамиз олий таълим тизимининг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш орқали яқин истиқболда ривожлантириш йўллари ёритиб берилган.
Таянч иборалар: олий таълим тизими, таълим муассасаси, меҳнат бозори, Давлат таълим стандартлари, ўқув дастурлари, малака ошириш, магистратура, докторантура.


ЖУРАЕВ Й.Д. ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ СИСТЕМЫ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ В
УЗБЕКИСТАНЕ
Высшее образование является определяющей системой развития страны и выполняю-
щей основные задачи в реформировании общества. В статье раскрыты пути развития
системы высшего образования республики в ближайшем будущем на основе укрупления материально-технической базе.
Ключевые слова: система высшего образования, образовательное учреждение, рынок труда, государственные образовательные стандарты, учебные программы, повышение квалификации, магистратура, докторантура.


JURAYEV Y.D. PROSPECTS FOR THE DEVELOPMENT OF THE HIGHER EDUCATION SYSTEM IN UZBEKISTAN
The higher education system is a factor determining the development of the country and
fulfilling the main tasks in the reform of society. The article reveals the ways of development of the system of higher education of the republic in the near future on the basis of enlarging the material and technical base. Higher education system, educational institution, labor market, state educational standards, curriculum, advanced training, magistracy, doctoral studies.
Keywords: higher education system, educational institution, labor market, state educational standards, curriculum, advanced training, magistracy, doctoral studies.

ХАМРАЕВ ОЛИМЖОН
ЯХШИБОЕВИЧ
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети «Иқтисодиёт» факультети «Иқтисодиёт назарияси» кафедраси катта
ўқитувчиси
e-mail: xolimjon@mail.ru
РАЖАБОВ ЎТКИР
ДЎСНАЕВИЧ
Термиз давлат университети иқтисод фанлари номзоди
МУСАЕВ ХУСАНБОЙ
ХАСАНОВИЧ
Научный соискатель Самаркандского института экономики и сервиса
e-mail: hh.musaev@mail.ru
ХАЙДАРОВ МИРЁҚУБ
ТОЖИЕВИЧ
«Иқтисод ва молия» журналининг Таҳририят кенгаши аъзоси, иқтисод фанлари номзоди, доцент
e-mail: m.khaydarov@itm.uz
ЮЛДАШЕВ САМАД
НОРМЎМИНОВИЧ
Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти «Корпоратив
бошқарув» кафедраси доценти, иқтисод фанлари номзоди
e-mail: samad.16@mail.ru
АЗИМОВА ФЕРУЗА
ПАЙЗИЕВНА
Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти «Корпоратив бошқарув» кафедраси катта ўқитувчиси
e-mail: azimova_f@bk.ru
ҚУРБОНОВ ШОДЛИКБЕК
МАРКСОВИЧ
Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Ўқув маркази
«Бухгалтерия ҳисоби ва ахборот технологиялари» кафедраси катта
ўқитувчиси
e-mail: SKurbonov@tcmf.uz
ВИНОГОРОВ ГЕОРГИЙ
ГЕОРГИЕВИЧ
Доцент кафедры Бухгалтерского учета, анализа и аудита в промышленности Белорусского государственного экономического университета, кандидат экономических наук, г. Минск
НИЯЗОВ МУЗАФФАР
АБДУСАТТОРОВИЧ
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети«Иқтисодиёт» факультети «Минтақавий иқтисодиёт» кафедраси
ўқитувчиси
e-mail: davronxoja_55@mail.ru
НИШОНОВА ДИЛНОЗА
БАХРИДДИН ҚИЗИ
Ўзбекистон Миллий университети «Иқтисодиёт» факультети Талабалар илмий жамияти аъзоси
e-mail: d.nishonova@mail.ru
ЖУРАЕВ ЙИГИТАЛИ
ДАВРОНОВИЧ
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети «Иқтисодиёт» факультети «Иқтисодиёт назарияси» кафедраси
ўқитувчиси
e-mail: yigitali1986@yandex.com