“Иқтисод ва молия” журнали №10, 2017

0
285
Журнал «Экономика и финансы» №10, 2017

МУНДАРИЖА / СОДЕРЖАНИЕ

Солодовников С.Ю. Цивилизация, культура, экономическая система общества
и институциональные матрицы: категориальная и реально-онтологическая иерархии


СОЛОДОВНИКОВ С.Ю. ЦИВИЛИЗАЦИЯ, МАДАНИЯТ, ЖАМИЯТНИНГ ИҚТИСОДИЙ ТИЗИМИ ВА ИНСТИТУЦИОНАЛ МАТРИЦАЛАР: КАТЕГОРИАЛ ВА РЕАЛ-ОНТОЛОГИК ИЕРАРХИЯЛАР
Мақолада цивилизация, маданият, жамиятнинг иқтисодий тизими ва институционал матрицалар категорияларининг ривожи кўриб чиқилган. Иқтисодий ривожланиш тенденцияларининг умумий қарама-қаршиликлари умумлаштирилган. Беларусь ижтимоий-иқтисодий модели асосида иқтисодий фан олдига янги вазифалар қўйилган.
Таянч иборалар: цивилизация, моделлар, институционал матрица, сиёсий иқтисод, жамоа тизими, тенденциялар.


СОЛОДОВНИКОВ С.Ю. ЦИВИЛИЗАЦИЯ, КУЛЬТУРА, ЭКОНОМИЧЕСКАЯ СИСТЕМА ОБЩЕСТВА И ИНСТИТУЦИОНАЛЬНЫЕ МАТРИЦЫ: КАТЕГОРИАЛЬНАЯ И РЕАЛЬНООНТОЛОГИЧЕСКАЯ ИЕРАРХИИ
В статье рассматривается мировоззренческое развитие категорий цивилизация, культура, экономическая система общества и институциональные матрицы. Обобщаются общие тенденции и противоречия в тенденциях экономического развития. На основе белорусской социально-экономической модели выдвигаются новые задачи перед экономической наукой.
Ключевые слова: цивилизация, модели, институциональная матрица, политическая экономия, общественная система, тенденции.


SOLOVNIKOV S.U. CIVILIZATION, CULTURE, SOCIETY’S ECONOMIC SYSTEM,
INSTITUTIONAL MATRIX, CATEGORICAL AND REAL-ONTOLOGICAL HIERARCHY
There is considered in the article civilization, culture, economic system and institutional matrix categories visions development. It is summarized general trends and tensions of common directions of economic development in nowadays. Considering socio-economic model of Belorussia there is forwarded new tasks of economic science.
Keywords: civilization, models, institutional matrix, political economy, system of society, trends.

Миркомилов М.Н. Развитие промышленности и её роль в экономике Республики Узбекистан


Очилов Ж.Ж. Кичик бизнесни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш йўналишлари


МИРКОМИЛОВ М.Н. САНОАТНИНГ РИВОЖЛАНИШИ ВА УНИНГ ЎЗБЕКИСТОН ИҚТИСОДИЁТИДАГИ ЎРНИ
Мақолада Ўзбекистон Республикаси кўп тармоқли саноатининг ривожланиш босқичлари ва ишлаб чиқаришни модернизация ва диверсификация қилиш бўйича олиб борилаётган давлат стратегияси ҳамда сиёсатининг натижалари ва мамлакат иқтисодиётидаги чуқур таркибий ўзгаришлар кўриб чиқилган. Саноатнинг республикамиз иқтисодиётида тутган муҳим ўрни ва унинг юқори аҳамиятга молик омилларига, яъни аҳолининг фаровонлиги ва иш билан бандлиги, аҳолини зарур маҳсулотлар билан таъминлаш, илмий-техникавий таррақиёт, инвестиция оқими, дунё бозорига чиқиш, экспорт салоҳиятининг ошиши ва мамлакатлар ўртасидаги иқтисодий алоқаларга ўтказадиган тўғридан-тўғри таъсири таҳлил қилинган. Саноатнинг ҳозирги аҳволига объектив баҳо бериш имконини берувчи статистик маълумотлар тақдим этилган.
Таянч иборалар: кўп тармоқли саноат, иқтисодий стратегия, ишлаб чиқаришни диверсификациялаш, саноат сиёсати, ишлаб чиқаришни модернизациялаш, ишлаб чиқариш салоҳияти.


МИРКОМИЛОВ М.Н. РАЗВИТИЕ ПРОМЫШЛЕННОСТИ И ЕЁ РОЛЬ В ЭКОНОМИКЕ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН
В статье рассматриваются этапы развития многоотраслевой промышленности Республики Узбекистан и результаты осуществляемой государственной стратегии и политики по модернизации и диверсификации производства, а также итоги глубоких структурных изменений в экономики страны. Проанализирована значимая роль промышленности в экономике республики и непосредственное влияние на такие немаловажные факторы как благосостояние и занятость населения, обеспечение населения необходимой продукцией, научно-технический прогресс, поступление инвестиций, выход на мировой рынок, увеличение экспорта, экономические отношения между странами. Представлены статистические данные, которые дают возможность объективно оценить нынешнее состояние промышленности.
Ключевые слова: многоотраслевая промышленность, экономическая стратегия, диверсификация производства, промышленная политика, модернизация производства, производственный потенциал.


MIRKOMILOV M.N. DEVELOPMENT OF INDUSTRY AND IT’S ROLE IN THE ECONOMY OF UZBEKISTAN
The development stages of diversified industry of the Republic of Uzbekistan, the results of implementation of government strategy and policy on modernization and diversification of production, as well as the outcome of deep structural changes in the economy, are considered in this article. Significant role of industry in country’s economy and direct influence on important factors such as welfare and employment of population, providing people with needed goods, scientific and technical progress, investment inflow, entering world market, increase of export, and economic relationship between countries, was analyzed. Statistical data, which give opportunity to make objective appraisal of current production status were presented.
Keywords: multibranch industry, economic strategy, diversification of production, industrial policy, modernization of production, productive potential.


ОЧИЛОВ Ж.Ж. КИЧИК БИЗНЕСНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАШ ЙЎНАЛИШЛАРИ
Мақолада мамлакатимизда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш йўналишлари, тармоқлар бўйича, капитал инвестициялар ҳажмидаги ҳамда иқтисодиётда банд бўлганлар умумий сонидаги улуши солиштирма таҳлил асосида ўрганилган. Таҳлил натижалари бўйича кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни давлат томонидан қўллабқувватлаш бўйича таклифлар ишлаб чиқилган.
Таянч иборалар: кичик бизнес, тадбиркорлик, хусусий мулк, хусусий тадбиркорлик.


ОЧИЛОВ Ж.Ж. НАПРАВЛЕНИЯ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПОДДЕРЖКИ МАЛОГО БИЗНЕСА
В статье на основе сравнительного анализа изучены направления поддержки малого бизнеса и частного предпринимательства в стране, их доля по отраслям, в объеме инвестиций в основной капитал, а также общей численности занятых в экономике. На основе результатов анализа разработаны предложения по поддержке государством малого бизнеса и частного предпринимательства.
Ключевые слова: малый бизнес, предпринимательство, частное собственность, частное предпринимательство.


OCHILOV J.J. DIRECTIONS OF STATE SUPPORT OF SMALL BUSINESS
In the article, on the basis of comparative analysis, support for small business and private entrepreneurship in the country, their share by industry, in the volume of investment in fixed assets, as well as the total number of people employed in the economy were studied. Based on the analysis of state support of small businesses and private entrepreneurship, proposals have been developed to support them.
Keywords: small business, entrepreneurship, private property, private entrepreneurship.

Саатова Х.Я. Финансирование сферы культуры в зарубежных странах


СААТОВА Х.Я. ХОРИЖИЙ МАМЛАКАТЛАРДА МАДАНИЯТ СОҲАСИНИ
МОЛИЯЛАШТИРИШ
Мақолада маданият ва санъат соҳасини қўллаб-қувватлаш чет эл амалиётининг шакллари ва усуллари кўриб чиқилган. Ушбу соҳани молиялаш тажрибаси умумий ҳолда ва дунёнинг айрим мамлакатлари контекстида таҳлил қилинган ва умумлаштирилган. Мақолада ҳар бир мамлакат ўз давлат молиялаш моделларини шакллантириши, маданият ва санъатни молиявий жиҳатдан қўллаб-қувватлаши учун муҳим воситалар мавжудлиги асосланган. Чиқарилган хулосалар асосида Ўзбекистонда маданият соҳасини молиялаштиришда ижобий хорижий тажрибани жорий этиш бўйича чора-тадбирлар мажмуини ишлаб чиқиш бўйича тавсиялар берилган.
Таянч иборалар: молиялаштириш, ижтимоий соҳа, маданият, хорижий тажриба, давлат бюджети, ислоҳот, самарадорлик, чора-тадбирлар дастури.


СААТОВА Х.Я. ФИНАНСИРОВАНИЕ СФЕРЫ КУЛЬТУРЫ В ЗАРУБЕЖНЫХ СТРАНАХ
В статье рассмотрены формы и методы зарубежной практики поддержки важной социальной сферы — культуры и искусства. Проанализированы и обобщены опыт финансирования данной сферы в целом и в разрезе отдельных стран мира. Обосновывается, что каждая страна формирует свои модели государственного финансирования, и существует значительный арсенал инструментов финансовой поддержки отраслей культуры и искусства. На базе сделанных выводов даны рекомендации по разработке комплекса мер по внедрению положительного зарубежного опыта финансирования сферы культуры в условиях Узбекистана.
Ключевые слова: финансирование, социальная сфера, культура, зарубежная практика, государственный бюджет, реформирование, эффективность, программа мер.


SAATOVA KH.YA. INTERNATIONAL EXPERIENCE OF THE CULTURE SPHERE FINANCING
In the article is discussed international experience supporting of different forms and methods of social sphere: culture and art. The experience of financing this sphere in general and in the context of individual countries of the world is analyzed and summarized. Justified that to each country is belongs its own models of public financing. Based on the made conclusions, there are given recommendations for developing measures to introduce positive foreign experience of financing to the sphere of culture of Uzbekistan.
Keywords: financing, social sphere, culture, foreign practice, state budget, reform, efficiency, program of measures.

Касимова Г.А., Саъдуллаева Ш. Жамғариб бориладиган пенсия таъминоти тизимини ривожлантириш масалалари


Арабов Н.У. Меҳнат бозори инфратузилмасини ривожлантириш самарадорлигини оширишнинг стратегик концепцияси


КАСИМОВА Г.А., САЪДУЛЛАЕВА Ш. ЖАМҒАРИБ БОРИЛАДИГАН ПЕНСИЯ
ТАЪМИНОТИ ТИЗИМИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
Мақола аҳолини ижтимоий ҳимоялашда жамғариб бориладиган пенсия таъминотининг аҳамияти ва моҳиятини ўрганишга бағишланган. Мақолада хорижий мамлакатлардаги давлат пенсия тизимлари таҳлил қилинган. Ўзбекистонда жамғариб бориладиган пенсия таъминотини такомиллаштириш масалалари кўриб чиқилган.
Таянч иборалар: Пенсия жамғармаси, пенсия таъминоти, пенсия тизими, ижтимоий ҳимоя, ижтимоий суғурта, суғурта бадаллари, даромад, назорат, инвестициялар, хавфсизлик, ижтимоий риск, жамғариб бориладиган пенсия таъминоти.


КАСИМОВА Г.А., САЪДУЛЛАЕВА Ш. ВОПРОСЫ РАЗВИТИЯ НАКОПИТЕЛЬНОЙ ПЕНСИОННОЙ СИСТЕМЫ
Статья посвящена изучению накопительной пенсионной системы, её сущности и значению роли накопительной пенсионной системы в социальной защиты граждан. В статье анализируются государственные пенсионные системы зарубежных стран. Рассматриваются вопросы совершенствование накопительной пенсионной системы в Узбекистане.
Ключевые слова: Пенсионный фонд, пенсионное обеспечение, пенсионная система, социальная защита, социальное страхование, страховые взносы, доход, контроль, инвестиции, безопасность, социальный риск, накопительная пенсионная система.


KASIMOVA G.А., SADULLLAYEVA SH. ISSUES OF DEVELOPMENT OF THE ACCUMULATIVE PENSION SYSTEMS
The article is devoted to the study of the accumulative pension system, the essence and meaning of the accumulative pension system in the social protection of citizens. In the article is analyzed the international experience of state pension systems. The issues of improving the accumulative pension system in Uzbekistan are considered.
Keywords: Pension fund, pension provision, pension system, social protection, social insurance, insurance contributions, income, control, investment, security, social risk, accumulative pension system.


АРАБОВ Н.У. МЕҲНАТ БОЗОРИ ИНФРАТУЗИЛМАСИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ
САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ СТРАТЕГИК КОНЦЕПЦИЯСИ
Мақолада иқтисодиётнинг инновацион ривожланиши шароитида республикамиз меҳнат бозори инфратузилмасини ривожлантириш самарадорлигини оширишнинг ҳудудлар бўйича параметрларини тизимли истиқболлаштириш ва мониторинг қилиш механизмларини такомиллаштириш йўналишлари келтирилган.
Таянч иборалар: меҳнат бозори инфратузилмаси, иш билан бандлик хизмати, баҳолаш кўрсаткичлари, ишга жойлаштириш, эконометрик модель, меҳнат салоҳияти, ишсизлик даражаси.


АРАБОВ Н.У. СТРАТЕГИЧЕСКАЯ КОНЦЕПЦИЯ ПОВЫШЕНИЯ ЭФФЕКТИВНОСТИ РАЗВИТИЯ ИНФРАСТРУКТУРЫ РЫНКА ТРУДА
В статье определены направления совершенствования механизмов мониторинга и системного прогнозирования региональных показателей повышения эффективности развития инфраструктуры рынка труда республики в условиях инновационного развития экономики.
Ключевые слова: инфраструктура рынка труда, служба занятости, показатели оценки, трудоустройство, экононометрическая модель, трудовой потенциал, уровень безработицы.


ARABOV N.U. STRATEGIC CONCEPT OF LABOR MARKET INFRASTRUCTURE
DEVELOPMENT EFFICIENCY INCREASING
There is revealed in the article directions of regional labor market infrastructure development efficiency increasing in conditions of innovative development of economy as well improving monitoring and systematic forecasting mechanism.
Keywords: labor market infrastructure, employment services, assessment indicators, job placement, econometric model, labor potential, unemployment level.

Эгамбердиев Ф.Т, Даниярова Ф.Б., Холматжонов Ф.М. Мамлакатимиз иқтисодиётида инвестицияларнинг тутган ўрни


ЭГАМБЕРДИЕВ Ф.Т., ДАНИЯРОВА Ф.Б., ХОЛМАТЖОНОВ Ф.М. МАМЛАКАТИМИЗ ИҚТИСОДИЁТИДА ИНВЕСТИЦИЯЛАРНИНГ ТУТГАН ЎРНИ
Мақолада инвестицияларнинг мамлакат иқтисодиётида тутган ўрни ва аҳамияти тўғрисида фикрлар билдирилган. Мамлакат иқтисодиётини модернизациялаш шароитида минтақалар инвестицион жозибадорлигини янада ошириш йўллари ёритилган.
Таянч иборалар: модернизация, ишлаб чиқариш омиллари, истеъмол омили, инфратузилмавий омил, инвестицион жозибадорлик, инвестицион салоҳият, эркин иқтисодий зоналар.


ЭГАМБЕРДИЕВ Ф.Т., ДАНИЯРОВА Ф.Б., ХОЛМАТЖОНОВ Ф.М. РОЛЬ ИНВЕСТИЦИЙ В ЭКОНОМИКЕ СТРАНЫ
В статье обсуждается роль инвестиций в экономике страны. Освещаются пути дальнейшего повышения инвестиционной привлекательности регионов в условиях модернизации экономики страны.
Ключевые слова: модернизация, факторы производства, потребление, инвестиции в инфраструктуру, факторы привлекательности, инвестиционный потенциал, свободные экономические зоны.


EGAMBERDIEV F.T., DANIAROVA F.B., XOLMATJONOV F.М. THE ROLE OF INVESTMENTS IN THE ECONOMY OF THE COUNTRY
There are discussed in the article the role and importance of investment into the country’s economy. The ways of regions investment attractiveness improvement in the context of modernization of the country’s economy are highlighted.
Keywords: modernization, factors of production, consumption, infrastructure, investment attractiveness, investment potential, free economic zones.

СОЛОДОВНИКОВ СЕРГЕЙ ЮРЬЕВИЧ Заведующий кафедрой «Экономика и право» факультета технологий управления и гуманитаризации Белорусского национального
технического университета, доктор экономических наук, профессор, г. Минск
e-mail: economica@bntu.by
МИРКОМИЛОВ МИРАЗИЗ НОДИРОВИЧ Начальник отдела маркетинга СП АО «UZKABEL»
e-mail: miraziz_mirkomilov@yahoo.com
ОЧИЛОВ ЖАСУР
ЖЎРАКУЛОВИЧ
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети мустақил тадқиқотчиси
СААТОВА ХУЛКАР ЯЛКИНОВНА Ведущий научный сотрудник Институт прогнозирования и макроэкономических исследований при Кабинете Министров
Республики Узбекистан
e-mail: Saatova60@mail.ru
КАСИМОВА ГУЛЬЯР
АХМАТОВНА
Тошкент молия институти «Пенсия иши» кафедраси фахрий профессори, иқтисод фанлари номзоди
e-mail: kasimova.tmi.@mail.ru
САЪДУЛЛАЕВА ШОХИСТА ҒАЙРАТЖОН ҚИЗИ Тошкент молия институти магистранти, Талабалар илмий жамияти аъзоси
e-mail: shohista7213858@gmail.com
АРАБОВ НУРАЛИ УРАЛОВИЧ Самарқанд давлат университети доценти, иқтисод фанлари номзоди
e-mail: n_arabov@mail.ru
ЭГАМБЕРДИЕВ ФАРМОНҚУЛ
ТУРСУНҚУЛОВИЧ
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети «Иқтисодиёт назарияси» кафедраси профессори, иқтисод фанлари доктори
e-mail: farmon64@rambler.ru
ДАНИЯРОВА ФЕРУЗА
БАХРИДДИНОВНА
Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети мустақил изланувчиси, магистр
e-mail: feruza.donyarova@mail.ru
ХОЛМАТЖОНОВ ФАРХОД МАХАМАТЖОНОВИЧ Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети мустақил изланувчиси, магистр
e-mail: farhod.holmatjonov.75@mail.ru